4.2 De dubbele materialiteitsanalyse in de praktijk

De dubbele materialiteitsanalyse (DMA) is het startpunt voor de CSRD-duurzaamheidsrapportage. Maar hoe kunt u materiële impacts, risico’s en kansen van uw onderneming in de praktijk identificeren en beoordelen?

Startpunt

impact-
bepaling

Hoewel er niet één benadering is voor dubbele materialiteitsanalyses, zijn er belangrijke gemeenschappelijke stappen die u moet nemen en elementen waarmee u rekening moet houden bij het uitvoeren ervan. Het startpunt is de impactbepaling van een duurzaamheidskwestie op basis van de lijst met duurzaamheidsthema’s. Daarna of parallel daaraan bepaalt u de financiële materialiteit. De materialiteitsanalyse is opgebouwd uit een aantal stappen, die hieronder worden uitgelegd.

4.2.1 Start met de analyse van de impactmaterialiteit

application guidance

De ESRS schrijft niet tot in details voor hoe u het impactmaterialiteitsproces moet uitvoeren. In de ‘application guidance’ is dit per processtap praktisch uitgewerkt.

Context

waardeketen

stakeholder

Om te beginnen moet u inzicht hebben in de context van een duurzaamheidskwestie om de impact te bepalen van de activiteiten van uw onderneming en haar waardeketen. Hier moet ook de link worden gemaakt met de waardeketenactiviteiten, bronnen en relaties, maar ook welke stakeholders er zijn. De context kunt u in de praktijk uitwerken door de duurzaamheidskwestie (IRO) specifiek en concreet uit te schrijven naar de situatie van uw onderneming.

Identificatie

De eerste stap is het uitwerken van de impact van duurzaamheidskwesties en in kaart brengen welke werkelijke en potentiële impact de kwestie heeft. ESRS heeft aangegeven hoe u dit kunt onderzoeken en identificeren:

• het betrekken van stakeholders;
• het betrekken van experts;
• het gebruiken van wetenschappelijk en analytisch onderzoek naar effecten op duurzaamheidskwesties.

Analyseren

scoren

sector

De volgende stap is het analyseren en scoren van de materialiteit van de werkelijke en potentiële effecten ervan op basis van een aantal verplichte karakteristieken. Als u de impacts heeft geïdentificeerd, moet u ze scoren door een weging mee te geven aan alle impacts. Op basis van de context en de informatie uit de identificatie kent u een score toe aan bepaalde karakteristieken. Bijvoorbeeld op basis van een schaal van 1 tot 5, waarbij 5 de hoogste score is. Hoe groot een impact is, hangt af van het soort onderneming en zal dit worden beïnvloed door de context, zoals de sector waarin zij en haar waardeketen actief zijn.

Kenmerken

De karakteristieken die in de ESRS worden genoemd zijn hierna uitgeschreven. Het gaat om de ernst van een impact en de waarschijnlijkheid hiervan (in geval van potentiële impact). De ernst van een impact wordt mede veroorzaakt door drie kenmerken: schaal, reikwijdte en onherstelbaar karakter. Maar het is vaak zo dat deze kenmerken elkaar beïnvloeden: hoe groter de schaal of reikwijdte van een impact, des te minder de negatieve impact herstelbaar is.

schaal

reikwijdte

onherstelbaar

waarschijnlijkheid

Samengevat zijn de kenmerken van ernst:

• Schaal: hoe ernstig is de negatieve impact of hoe gunstig is de positieve impact voor mens of milieu? De schaal van impact is de mate van ernst van negatieve effecten.
• Reikwijdte: hoe wijdverspreid zijn de negatieve of positieve effecten? In het geval van milieueffecten kunt u de reikwijdte opvatten als de omvang van de milieuschade of een geografische perimeter. In het geval van effecten op mensen beschouwt u de reikwijdte als het aantal mensen dat nadelig wordt beïnvloed.
• Onherstelbaar karakter: de vraag of en in welke mate de negatieve impacts kunnen worden verholpen, dat wil zeggen het milieu of de getroffen mensen in hun vroegere toestand kunnen worden hersteld.
• Waarschijnlijkheid: de waarschijnlijkheid van een mogelijk negatief effect verwijst naar de kans dat het effect zich voordoet. De waarschijnlijkheid van een impact kunt u kwalitatief of kwantitatief meten of bepalen. U kunt dit beschrijven:
  • met behulp van algemene termen (bijvoorbeeld zeer waarschijnlijk, waarschijnlijk);
  • wiskundig met behulp van waarschijnlijkheid (bijvoorbeeld. 10 op 100, 10%);
  • met behulp van frequentie over een bepaalde periode (bijvoorbeeld eens in de drie jaar).

Drempelwaarde

ESRS

Zodra u alle impacts, risico’s en kansen heeft geïdentificeerd en beoordeeld, moet u deze rangschikken en drempels toepassen om te bepalen welke als materieel worden beschouwd, en dus gerapporteerd moeten worden in overeenstemming met de ESRS. Het is daarom van groot belang om te beslissen waar de drempels precies liggen, omdat dit niet alleen de hoeveelheid duurzaamheidskwesties bepaalt die u in het verslag moet opnemen, maar ook de aandacht die aan een bepaalde kwestie wordt geschonken.

4.2.2 De financiële materialiteit is een risicoanalyse

Net als de impactmaterialiteit begint de financiële materialiteit met de lijst van duurzaamheidsthema’s. Risico’s en kansen gekoppeld aan deze thema’s beoordeelt u vanuit het perspectief van financiële materialiteit. U kunt zich dan de volgende vraag stellen: heeft de duurzaamheidskwestie materiële financiële gevolgen voor mijn onderneming? Om deze vraag te beantwoorden, moet u rekening houden met de waarschijnlijkheid dat de duurzaamheidskwestie zich voordoet en de potentiële omvang van het financiële effect.

Materialiteit

prognose

drempelwaarde

Zodra u de risico’s en kansen in kaart heeft gebracht, bepaalt u welke daarvan materieel zijn voor de rapportage. Deze keuze is gebaseerd op een combinatie van:

• de waarschijnlijkheid dat de risico’s en kansen zullen optreden op basis van scenario’s en prognoses;
• de potentiële omvang van financiële effecten bepaald op basis van passende drempelwaarden.

In deze stap houdt u rekening met de bijdrage van die risico’s en kansen aan financiële effecten op korte, middellange en lange termijn.