3.2 Fiscale aspecten
Na inschrijving bij de KvK ontvangt u van de Belastingdienst bericht over de belastingplicht van de vof en voor uzelf als ondernemer.
Rechten en plichten van rechtspersonen
natuurlijke personen
handelings-bekwaam
Natuurlijke personen hebben rechten en plichten. In de wet is geregeld dat ook ondernemingen rechten en plichten kunnen hebben. Dat kan als de onderneming een rechtsvorm met rechtspersoonlijkheid heeft. Een rechtspersoon richt u op bij de notaris. Als uw onderneming een rechtspersoon is, is deze handelingsbekwaam. Dit betekent dat uw onderneming besluiten mag nemen, schulden kan hebben en overeenkomsten kan sluiten. Ook kan uw onderneming eigenaar zijn van (on)roerende goederen. Denk bijvoorbeeld aan bedrijfsmiddelen zoals computers, een bestelbusje en apparaten. Ook schulden en geld op uw zakelijke rekening tellen mee.
Belastingplicht VOF
belastingplicht
Voor de BTW en loonbelasting is de vof zelf belastingplichtig. Uw onderneming moet loonbelasting afdragen als u personeel in dienst heeft. Daarnaast is de vof ook belastingplichtig voor de overdrachtsbelasting.
3.2.1 Overdrachtsbelasting
onroerende zaak
juridisch eigenaar
economisch eigenaar
Overdrachtsbelasting moet u betalen als u een onroerende zaak verkrijgt. Een vof heeft geen rechtspersoonlijkheid. Een vof kan daarom geen juridisch eigenaar zijn van bijvoorbeeld het privépand. Eén of meer vennoten zijn juridisch eigenaar. Wel kan de vof economisch eigenaar zijn. De vennoten brengen dit economisch eigendom in de vof in. Waardeveranderingen vanaf het moment dat de vof economisch eigenaar is, komen dan voor rekening van de vof.
Juridische en economische eigendom
vrijstelling
Zowel het verkrijgen van de juridische eigendom als de economisch eigendom is belast met overdrachtsbelasting. Bij de inbreng van het economische eigendom moet de vof dus in principe overdrachtsbelasting betalen. In de wet is echter een vrijstelling opgenomen. Voorwaarde is dat de onroerende zaak als onderdeel van een onderneming wordt ingebracht in de vof. Dit kan het geval zijn als u van een eenmanszaak overgaat naar een vof.
Voorbeeld
winstverdeling
Een vof heeft twee vennoten. De winstverdeling is 50%-50%. De vennoten kopen samen een bedrijfspand en zijn ieder voor de helft eigenaar. Wordt het pand in de vof ingebracht, dan is geen overdrachtsbelasting verschuldigd.
Pand gezamenlijk kopen
winstaandeel wijzigen
Kopen u en uw medevennoten gezamenlijk een onroerende zaak en is de winstgerechtigdheid van de vennoten in de vof gelijk als de verdeling van de eigendom, dan is geen overdrachtsbelasting verschuldigd bij inbreng. Het wijzigen van het winstaandeel is wel belast met overdrachtsbelasting. Hiervoor is geen vrijstelling van toepassing!
Voorbeelden
Een vof heeft twee vennoten. De winstverdeling is 50%-50%. De vof is economisch eigenaar van een onroerende zaak. De vennoten wijzigen de winstverdeling naar 40%-60%. In dit geval is overdrachtsbelasting verschuldigd.
Rechtspraak
vof ontbinden
Een vennootschap wil het winstaandeel aanpassen. Om overdrachtsbelasting te voorkomen wordt de bestaande vof ontbonden. Vervolgens wordt een nieuwe vof opgericht met een aangepaste winstverdeling. Elk van de vennoten brengt zijn aandeel in het vermogen van de ontbonden vof in. De rechtbank is van oordeel dat deze route binnen doel en strekking van de wet is.
Vrijstelling
inbreng
In de wet is ook een vrijstelling voor de overdrachtsbelasting opgenomen voor het geval u de vof ontbindt. De vrijstelling kan worden toegepast als de onroerende zaak wordt toebedeeld aan de vennoot die deze onroerende zaak heeft ingebracht. Bij de inbreng moet de eerder genoemde vrijstelling voor de overdrachtsbelasting zijn toegepast.
Aangifte overdrachtsbelasting
geen notariële akte
Vanaf 1 januari 2021 moet altijd aangifte overdrachtsbelasting worden gedaan als er een vrijstelling voor de overdrachtsbelasting van toepassing is. Dit is ook het geval als er van de overdracht geen notariële akte wordt opgesteld. De aangifte moet binnen een maand na overdracht worden gedaan!
Voorbeeld
Ondernemer A heeft een onroerende zaak samen met zijn onderneming ingebracht in de vof met ondernemer B. Wordt de onroerende zaak bij ontbinding toebedeeld aan A, dan kan de vrijstelling voor de overdrachtsbelasting worden toegepast. Krijgt B de onroerende zaak, dan geldt de vrijstelling niet. B moet overdrachtsbelasting betalen over de hele waarde van de onroerende zaak.
3.2.2 BTW
Normaal gesproken zijn de vennoten geen ondernemer voor de BTW. Verricht de vof activiteiten die belast zijn voor de BTW, dan is de vof belastingplichtig voor de BTW.
Bedrijfspand
onroerende zaak
op de balans
Voor de BTW is de onroerende zaak een aandachtspunt. Zoals eerder opgemerkt, kan de economische eigendom van bijvoorbeeld een bedrijfspand worden ingebracht in de vof. Het bedrijfspand komt dan op de balans van de vof te staan.
Inbreng van genot of gebruik
vergoeding
Het is niet altijd gewenst om de economische eigendom in te brengen. Een alternatief is de inbreng van het gebruik en genot. De inbrengende vennoot geeft het bedrijfspand in gebruik aan de vof, eventueel tegen een vergoeding. De inbrengende vennoot blijft dan de juridische en economische rechthebbende.
Waardeveranderingen
afschrijvingen
onderhoud
opteren
Waardeveranderingen blijven volledig voor rekening van deze vennoot. De kosten, lasten, afschrijvingen en rente op een eventuele schuld voor de onroerende zaak worden door de eigenaar betaald. Kosten en lasten die een gebruiker of huurder normaal gesproken betaalt, komen voor rekening van de vof. Ontvangt de vennoot een winstonafhankelijke vergoeding voor het gebruik van het pand, dan kan de vennoot wel als BTW-ondernemer worden beschouwd. Voordeel is dat de vennoot de BTW van bijvoorbeeld onderhoud van het pand bij de Belastingdienst kan terugontvangen. Voorwaarde is dat er een huurovereenkomst wordt opgesteld waarin wordt geopteerd voor belaste verhuur.
Voorbeeld
verhurende vennoot
Een vof met drie vennoten exploiteert een tuincentrum. Een van de vennoten is eigenaar van het winkelpand dat door de vof wordt gebruikt. Dit pand is niet ingebracht in de vof. De vof huurt het pand voor € 10.000 van de vennoot, ongeacht het resultaat van de vof. Zowel de vof als de verhurende vennoot wordt als afzonderlijke BTW-ondernemer aangemerkt.
3.2.3 Inkomstenbelasting
Voor de IB moet net als bij de eenmanszaak eerst worden bepaald of er een bron van inkomen is. Elke vennoot die aan de eisen van ondernemerschap voldoet, is IB-ondernemer en kan gebruikmaken van belastingregelingen voor IB-ondernemers.
eigen vermogen
De balans lijkt op die van de eenmanszaak, maar er zijn nu twee (of meer) vennoten die eigen vermogen hebben.
| Activa | Passiva | ||
| Bedrijfspand | € 100.000 | EV vennoot 1 | € 12.000 |
| EV vennoot 2 | € 12.750 | ||
| Auto | € 25.000 | Lening bank | € 100.000 |
| Voorraad | € 1.500 | Crediteuren | € 2.500 |
| Debiteuren | € 500 | Overige schulden | € 750 |
| Liquide midd. | € 1.000 | ||
| Totaal | € 128.000 | Totaal | € 128.000 |
minder kapitaal
Het eigen vermogen van de vennoten hoeft niet gelijk te zijn. In bovenstaande balans heeft vennoot 2 iets meer tegoed uit de vof dan vennoot 1.
Winst-en-verliesrekening
De opbouw van de resultatenrekening is wel gelijk aan die van de eenmanszaak.
| Omzet en brutowinst | |
| Omzet | € 250.000 |
| Kostprijs van de omzet | € 150.000 -/- |
| € 100.000 | |
| Kosten | |
| Personeelskosten | € 0 |
| Afschrijvingen | € 10.000 |
| Huisvestingskosten | € 15.000 |
| Verkoopkosten | € 1.000 |
| Autokosten | € 500 |
| Kantoorkosten | € 20.000 |
| Algemene kosten | € 15.000 + |
| € 61.500 | |
| Bedrijfsresultaat | € 38.500 |
| Rentelasten | € 2.500 -/- |
| Winst | € 36.000 |
Winstverdeling
vof- overeenkomst
De verdeling van de winst is wel anders. Valt de winst bij de eenmanszaak geheel toe aan de eigenaar, bij de vof moet deze worden verdeeld onder de vennoten. In de vof-overeenkomst staat hoe de winst wordt verdeeld.
Vaak wordt de volgende opbouw gevolgd:
- vergoeding voor inbreng gebruik en genot;
- vergoeding voor ingebrachte kapitaal;
- vergoeding arbeidsbeloning;
- verdeling restwinst.
Vergoeding inbreng gebruik en genot
verlies
Zoals vermeld bij de BTW-aspecten, kan één van de vennoten een (on)roerende zaak in gebruik geven aan de vof. De vergoeding voor de inbreng gaat via de winstverdeling. Heeft u een winstonafhankelijke vergoeding afgesproken, dan ontvangt de eigenaar ook bij een verlies de vergoeding.
Vergoeding voor ingebrachte kapitaal
Op de balans heeft vennoot 1 minder kapitaal in de vof dan vennoot 2. In het voorbeeld is het verschil klein, maar in de praktijk kunnen de verschillen veel groter zijn. Gebruikelijk is daarom dat de vennoten een vergoeding ontvangen voor hun kapitaal in de vof. Uitgangspunt is het kapitaalsaldo aan het begin van het boekjaar.
Vergoeding arbeidsbeloning
Besteedt u meer tijd aan de vof dan uw medevennoot, dan kunt u afspreken dat u een vergoeding krijgt voor deze extra arbeid. De hoogte van de vergoeding kunt u gelijk in de vof-overeenkomst opnemen of kunt u jaarlijks bepalen.
Neem de vergoeding voor extra arbeid altijd op in de vof-overeenkomst. Met deze bepaling kunt u jaarlijks schuiven met de verdeling van de winst, als één van de vennoten meer werkzaamheden verricht.
Verdeling restwinst
zakelijk
U en uw medevennoten bepalen zelf in welke verhouding u de restwinst van de vof verdeelt. Een verdeling waarbij de ene vennoot alle winst krijgt en de andere niets, is niet zakelijk. De restwinstverdeling kan niet zomaar worden aangepast. Door deze wijziging, verandert de eigendom van de bezittingen in de vof. Voor zowel de overdrachtsbelasting als de IB (zie hoofdstuk 4), kan dit belastingheffing tot gevolg hebben.
Voorbeeld
Winstverdeling o.b.v. balans en winst-en-verliesrekening:
- vergoeding kapitaal 4% ;
- arbeidsvergoeding vennoot 1 € 1.000;
- restwinstverdeling 50%-50%.
| Te verdelen winst | € 36.000 | |
| Kapitaalvergoeding vennoot 1 | € 480 | |
| Kapitaalvergoeding vennoot 2 | € 510 + | |
| Totaal kapitaalvergoeding | € 990 | |
| Arbeidsbeloning vennoot 1 | € 1.000 | |
| € 1.000 -/- | ||
| € 34.010 | ||
| De vennoten ontvangen: | ||
| Vennoot 1 | ||
| Kapitaalvergoeding | € 480 | |
| Arbeidsbeloning | € 1.000 | |
| Restwinst | € 17.005 + | |
| Totaal | € 18.485 | |
| Vennoot 2 | ||
| Kapitaalvergoeding | € 510 | |
| Arbeidsbeloning | € 0 | |
| Restwinst | € 17.005 + | |
| Totaal | € 17.515 |
eigen IB-aangifte
De vennoten geven ieder in hun eigen aangifte IB hun winst aan. Net als bij de eenmanszaak kan elke vennoot de verschillende ondernemersfaciliteiten toepassen.