2.1 Overdracht door opvolging
U gaat uw onderneming bij leven en welzijn overdragen aan een opvolger. Bij familiebedrijven komt deze opvolger meestal uit de familiaire kring, maar dat kan ook iemand anders zijn.
Opvolger
overlijden
pensioen
Als er zich geen gegadigde binnen familieverband meldt, is de volgende optie verkoop aan een derde. In principe kan een vijftal situaties in het leven aanleiding geven tot het in gang zetten van een proces van overdracht van een onderneming. Dat zijn:
- overlijden van de ondernemer;
- ziekte of arbeidsongeschiktheid van de ondernemer;
- stoppen met werken of pensioen van de ondernemer;
- ontbinding van de huwelijksgemeenschap van de ondernemer;
- emigratie van de ondernemer.
Afhankelijk van de situatie die zich voordoet, zal de inzet van u, maar ook uw financieel adviseur, accountant of notaris, uw partner, kinderen en eventuele familieleden noodzakelijk zijn om het overdrachtsplan vorm te geven.
Familiebedrijven
familiebedrijf
Ondernemers in familiebedrijven koesteren vaak de wens de onderneming over te dragen aan de volgende generatie. Soms spreken zij dit expliciet uit, maar soms is de verwachting impliciet en spelen er vele vraagtekens rond opvolging. Vaak voelen opvolgers wel de uitdaging, maar zijn er ook twijfels en onduidelijkheden over de eigen ambities en competenties en de financiële en fiscale gevolgen. Bovendien kan de invloed van de onderneming op de familiebanden drukken. Een helder beeld van de doelstellingen, verwachtingen en belangen van alle betrokkenen is een essentiële voorwaarde voor succesvolle opvolging in een familiebedrijf.
Familiestatuut als basis voor bedrijfsopvolging
continuïteit
Binnen een familiebedrijf kan een familiestatuut helpen om de continuïteit van de onderneming en de bedrijfscultuur te waarborgen. Volgens de meest recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek telt Nederland ruim 285.000 familiebedrijven. Geschat wordt dat familiebedrijven verantwoordelijk zijn voor ongeveer de helft van de bedrijfsgebonden werkgelegenheid en dus van groot belang zijn voor de economie. Op rendement.nl vindt u een themapagina met onder meer een verdiepingsartikel over het nut en de noodzaak van een familiestatuut.
Emoties
goodwill
Elke overdracht wordt gekenmerkt door een eigen dynamiek. Ondernemers verkopen hun bedrijf meestal eenmaal in hun leven, er hangt dus wat vanaf. Emoties zijn dan ook een niet te onderschatten onderdeel van elk overdrachtsproces. U balanceert op het slappe koord tussen loyaliteit jegens een goede opvolger enerzijds en een goede verkoopprijs anderzijds. Vaak is de onderneming onderdeel van de pensioenvoorziening en is de verkoop het moment om te ‘cashen’. U kunt daarbij vragen om goodwill (zie paragraaf 3.1.2). Meestal begint na het bepalen van de waarde de zoektocht naar de koper. Het is een goed idee om van tevoren een profiel te maken van de geschikte koper.
Stel een informatiememorandum op
informatie-achterstand
geheim-houding
Naast de menselijke emotie, de waardering van de onderneming en het vinden van een geschikte koper is een ander veelvoorkomend knelpunt bij een overdracht de informatieachterstand van de koper. Met een informatiememorandum helpt u de potentiële koper zich een goed beeld te vormen van wat hij overneemt. In dit document kunt u onder meer de geschiedenis van een onderneming, financiële gegevens en een beschrijving van wat er nu precies te koop wordt aangeboden opnemen. Verder is het aan te raden de potentiële koper een geheimhoudingsverklaring te laten ondertekenen. In het document staat onder andere welke bedrijfsinformatie geheim moet blijven, wie deze mag inzien en wat de gevolgen zijn als de verklaring niet wordt nageleefd. Stel eenvoudig een geheimhoudingsverklaring op met de tool op rendement.nl.