6.1 ANBI betaalt geen erf- en schenkbelasting

nalaten-
schappen

Uit het onderzoek Geven in Nederland 2022 blijkt dat bedrijven en huishoudens samen verantwoordelijk zijn voor bijna 80% van de giften. Nalatenschappen zijn goed voor 7% van de giften. Daarmee zijn het twee belangrijke inkomstenbronnen van goede doelen. Uw organisatie betaalt als ANBI of SBBI geen erf- of schenkbelasting zolang uw organisatie de nalatenschappen en schenkingen voor het algemeen belang gebruikt.

Schenking door ANBI

schenkingen

Uw organisatie is dus vrijgesteld van schenk- en erfbelasting voor ontvangen schenkingen en erfenissen. Daarnaast betaalt de ontvanger geen schenkbelasting als een ANBI een schenking doet in het algemeen belang. De schenking moet dan wel worden gebruikt voor het doel dat de ANBI nastreeft. Neem de Dierenbescherming als voorbeeld. Als ANBI betaalt deze geen schenkbelasting over schenkingen die de stichting krijgt. Doet de Dierenbescherming op haar beurt een schenking aan een dierenasiel voor de aanschaf van een ambulance, dan hoeft dit dierenasiel geen schenkbelasting te betalen over de ontvangen gift. Maar als de Dierenbescherming een auto cadeau doet aan een vrijwilliger, dan moet die particulier wel schenkbelasting betalen. De schenking van een auto past niet bij het doel van de Dierenbescherming en dient ook geen algemeen belang.

Voorbeeld

zorgcentrum

De ziekenomroep van een ziekenhuis is geregistreerd als ANBI en ontvangt een erfenis van € 10.000. De stichting is hier uiteraard erg blij mee, maar weet dat zorgcentrum Martina dringend behoefte heeft aan nieuwe bedden. Zij schenkt daarom € 5.000 van de erfenis aan het zorgcentrum, dat ook is geregistreerd als ANBI. De stichting en het zorgcentrum betalen allebei geen erf- en schenkbelasting.

Aftrekpost

voorwaarden

gewone 
schenking

periodieke schenking

Voor een schenker geldt dat hij zijn schenking, onder bepaalde voorwaarden, mag aftrekken in de IB als hij deze doet aan een ANBI, een culturele ANBI, een vereniging of een steunstichting SBBI (zie hoofdstuk 7). Een schenking aan een SBBI kan dus niet worden afgetrokken. Er zijn twee soorten schenkingen: een gewone schenking en een periodieke schenking. Een gewone schenking is eenmalig en is niet vastgelegd. Bij een periodieke schenking wordt vastgelegd dat jaarlijks een schenking wordt gedaan.

Voorwaarden voor de SBBI-regeling

onkosten-vergoeding

sport- en muziek-
vereniging

Uw organisatie hoeft als SBBI geen schenk- of erfbelasting te betalen over schenkingen en erfenissen, als u voldoet aan alle volgende voorwaarden:

• Uw organisatie streeft een sociaal belang na. Dit blijkt uit de statuten of reglementen.
• De feitelijke activiteiten van uw organisatie komen overeen met de doelstelling.
• Uw organisatie valt niet onder de winstbelasting of is daarvan vrijgesteld.
• De bestuursleden van uw organisatie ontvangen alleen een onkostenvergoeding en/of vacatiegeld dat volgens maatschappelijke normen niet te hoog is.
• Uw organisatie is gevestigd in de Europese Unie, op de BES-eilanden, Aruba, Curaçao, Sint-Maarten of in een ander door de Belastingdienst aan te wijzen land.
• Uw organisatie gebruikt de schenking of erfenis voor het doel van de organisatie.

Schenking aan steunstichting

Om sport- en muziekverenigingen een fiscaal steuntje in de rug te geven, is een eenmalige schenking voor investeringen aan verenigingen, die rond moeten komen van de contributie van hun leden, in de IB en VPB aftrekbaar voor de schenker. Dit kan dan met behulp van een steunstichting (zie hoofdstuk 4). Een steunstichting SBBI zamelt geld in voor een incidentele investering of een unieke uitgave voor een jubileum van de SBBI. Het jubileum moet een duidelijk ander karakter hebben dan de normale activiteiten van de organisatie. Met het opgehaalde geld kan de SBBI investeringen doen in bijvoorbeeld een nieuw clubhuis, nieuwe kleedkamers of nieuwe muziekinstrumenten.

Schenking en de (taxatie)waarde

vrijgevigheid

taxatie

De Belastingdienst spreekt van een schenking als deze voortkomt uit vrijgevigheid. Behalve geldbedragen, voorwerpen of onroerende zaken zijn er nog diverse andere mogelijkheden om te bevoordelen, zoals de verkoop van een huis onder de marktwaarde of het verstrekken van een lening tegen gunstige voorwaarden, bijvoorbeeld vrij van of tegen een lage rente. In geval van een schenking van een onroerende zaak onder de marktwaarde, een gunstige lening of bijvoorbeeld een recht op vruchtgebruik ligt deze waardebepaling een stuk moeilijker en is een taxatie soms noodzakelijk.

Schenking met een aanwijzing

aanwijzing

Ook komt het voor dat een schenking van bijvoorbeeld onroerende zaken vergezeld gaat van een last, zoals een nog niet afgeloste hypotheek. Deze kosten komen dan weer in mindering op de bevoordeling. Als uw organisatie een geldbedrag ontvangt met als aanwijzing om dit op een bepaalde manier te besteden, is dit eerder een opdracht dan een schenking.

geen financieel voordeel

Als de schenking niet ten goede komt aan uw organisatie, hoeft u ook hierover geen schenkbelasting te betalen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een erflater een bedrag bestemt voor bijvoorbeeld de opvang van zwerfhonden en dit laat uitvoeren door een bepaalde organisatie. Deze organisatie heeft dan feitelijk geen financieel voordeel en hoeft dan ook geen belasting af te dragen.

Tegenprestatie

nagenoeg ­uitsluitend

opdracht

Fiscaal is het belangrijk dat een schenking uit vrijgevigheid wordt gedaan en dit betekent dat er geen op geld waardeerbare tegenprestatie tegenover de schenking mag staan. Het lijkt voldoende te zijn als een schenking ‘nagenoeg uitsluitend’ uit vrijgevigheid tot stand komt; fiscaal gezien betekent dit voor 90% of meer. De ANBI-wetgeving biedt ruimte voor uw organisatie om maximaal 10% aan op geld waardeerbare tegenprestaties te leveren. U moet hier wel voorzichtig mee zijn en zeker bij grotere bedragen overleggen met de Belastingdienst.

Erfenis met een opdracht

Ook aan een erfenis of legaat mag geen opdracht zijn verbonden. Als dus de Dierenbescherming een erfenis krijgt van € 10.000 en hierin is bepaald dat zij € 5.000 aan een neef van de overledene moet geven, moet de neef hierover erfbelasting betalen. De instelling mag dit bedrag aftrekken van haar erfenis. Over het deel dat de instelling besteedt aan het algemene nut, hoeft zij geen erfbelasting te betalen. De neef betaalt erfbelasting over € 5.000.