2.6 Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst
rechten en plichten
De Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) regelt de rechten en plichten van de patiënt. Centraal staat het beroepsgeheim. Zonder nadrukkelijke toestemming mogen zorgverleners geen informatie aan derden verstrekken. De WGBO onderscheidt voor de bedrijfsarts twee situaties: handelingen in opdracht van de werkgever en vrijwillige handelingen.
2.6.1 Handelingen in opdracht van de werkgever
relevant
De WGBO is beperkt van toepassing bij handelingen in opdracht, zoals aanstellingskeuringen, verplichte keuringen tijdens het dienstverband en handelingen in het kader van de verzuimbegeleiding (sociaal-medisch overleg). De bedrijfsarts heeft in deze situaties geen uitdrukkelijke toestemming van de werknemer nodig om zijn conclusies over de mogelijkheden tot het verrichten van arbeid aan de werkgever mee te delen. Het gaat hierbij echter alleen om relevante gegevens, zoals gerichte informatie over de arbeidsmogelijkheden en -beperkingen van de werknemer.
medewerking
Als een werknemer bijvoorbeeld aanspraak wil maken op loondoorbetaling bij ziekte of op een sociale verzekeringsuitkering bij (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid, kunt u een redelijke mate van medewerking van de werknemer verlangen. Ook al is medewerking verplicht, er moet wel sprake zijn van informed consent.
Informed consent houdt in dat de werknemer goede informatie moet ontvangen over de medische handeling. Op basis van deze informatie geeft de werknemer toestemming aan de bedrijfsarts om de handeling uit te voeren.
werk- voorziening
Ook mag de bedrijfsarts informatie geven over de inspanningen of werkvoorzieningen die de werkgever in het kader van werkhervatting/re-integratie kan treffen. De bedrijfsarts stuurt zo’n bericht gelijktijdig aan werkgever en werknemer. De bedrijfsarts kan de werknemer dan ook wijzen op de mogelijkheid van het deskundigenoordeel door UWV. Gerichte toestemming is nodig bij medische handelingen. De bedrijfsarts wil bijvoorbeeld:
- medische informatie opvragen bij de behandelaar om een goed oordeel en advies te kunnen geven.
- relevante gegevens verstrekken aan de werkgever en deelnemers aan een sociaal-medisch overleg.
2.6.2 Vrijwillige handelingen
open spreekuur
Vrijwillige handelingen zijn het open spreekuur, preventief medisch onderzoek (PMO) of periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO), en curatieve handelingen door de bedrijfsarts op verzoek van de werknemer.
Een werkgever is verplicht om een PMO/PAGO aan te bieden, maar werknemers beslissen zelf of ze eraan deelnemen; dat is niet verplicht. Bij een PMO/PAGO kijkt de bedrijfsarts of werkomstandigheden kunnen leiden tot nadelige effecten op de gezondheid.
Verzwijgen
conflict
arbeidsrisico’s
De WGBO geldt dus voor geneeskundige handelingen en onderzoek, dat de werkgever – al dan niet verplicht – aanbiedt aan de werknemer. De werknemer is niet verplicht om hieraan deel te nemen. Bevindingen van het onderzoek kan de bedrijfsarts alleen berichten aan de werkgever met nadrukkelijke toestemming of op verzoek van de werknemer. Er kan bij genoemde handelingen een conflict van plichten optreden bij de bedrijfsarts, namelijk de geheimhouding versus de informatieplicht. Dit gebeurt bijvoorbeeld als het verzwijgen van informatie tot schade gaat leiden bij andere werknemers in de organisatie. De werkgever moet immers op de hoogte zijn van mogelijke arbeidsrisico’s. De bedrijfsarts moet de plichten afwegen en daarover eventueel met collega’s overleggen.
Bedrijfsarts hoeft geen antwoord te geven
procedure
In sommige situaties vraagt een werkgever de bedrijfsarts om te getuigen in een arbeidsrechtelijke procedure. Door het verschoningsrecht is de bedrijfsarts echter niet verplicht om informatie te verstrekken die hij in vertrouwen te weten is gekomen. Werknemers kunnen bij het Regionaal Tuchtcollege terecht als hun bedrijfsarts het beroepsgeheim heeft geschonden.