U bent hier

6.4 Methoden

Dit artikel is eerder verschenen als Themadossier Arbo Rendement
Publicatiedatum: januari 2024

thuis

Een verslaafde medewerker kan in veel gevallen thuis aan zijn problemen werken. Hierbij krijgt hij dan uiteraard uitgebreide begeleiding. Maar het is niet altijd mogelijk om thuis te blijven. Het kan voorkomen dat een werknemer heftige lichamelijke ontwenningsverschijnselen heeft, of dat hij geen controle meer heeft over zijn eigen gebruik. Soms laten de omstandigheden een behandeling thuis niet toe, bijvoorbeeld vanwege een stressvolle gezinssituatie.

Opname

grote kans

vrijwillig

In zo’n geval behoort een opname in een verslavingskliniek tot de mogelijkheden. Dit is een ingrijpend proces, maar het geeft wel een grote kans dat het verslavingspatroon eindelijk wordt doorbroken. Opname in een kliniek gaat in principe om vrijwillige behandeling. Meestal blijft een verslaafde een korte periode binnen de muren van de kliniek, en mag hij geen contact met de buitenwereld hebben.

Na de opnameperiode kunt u als arboprofessional afspraken maken met de kliniek en de bedrijfsarts over eventueel periodiek contact.

In Nederland

ervaren

De verslavingszorg kent verschillende behandelmethoden, die ieder hun voor- en nadelen kennen. In Nederland kan een verslaafde behandeld worden door psychologen of psychotherapeuten. Daarnaast bestaan er verschillende zelfhulpgroepen. Als arboprofessional zult u de behandelmethoden niet zelf toepassen op werknemers, maar het is wel goed om te weten waar verslaafde werknemers mee te maken krijgen en naar welke instanties u ze als arbopofessional allemaal kunt doorverwijzen. Raad een werknemer altijd aan om te kiezen voor een ervaren verslavingsdeskundige.

Niet iedere psycholoog is hiervoor geschikt. Als specialisme moet hij weten wat verslaving inhoudt en hoe die stapsgewijs moet worden aangepakt.

6.4.1 Motiverende gespreksvoering

interactie

Een veelgebruikte methode is de motiverende gespreksvoering. Deze gespreksvoering gaat uit van interactie tussen een hulpverlener en de verslaafde. De verslaafde wordt hierbij in gesprekken gemotiveerd tot gedragsverandering en het toepassen van nieuw gedrag.

6.4.2 Cognitieve gedragstherapie

Een andere veelgebruikte behandelmethode is de cognitieve gedragstherapie, die meestal in een groep wordt gegeven. Langdurig verslaafde mensen zijn tijdens hun verslaving vrijwel alleen op zichzelf gericht geweest en op het verkrijgen van het middel. Tijdens deze behandeling leren verslaafden opnieuw sociale vaardigheden te ontwikkelen en aan te wenden.

6.4.3 Farmacotherapie

zuchtremmers

Behandeling met medicijnen, ook wel ‘farmacotherapie’, is een andere methode die vaak bij verslaafden wordt gebruikt. Zo bestaan er bijvoorbeeld verschillende soorten ‘zuchtremmers’, die de aandrang naar een bepaald middel verminderen.

6.4.4 Behandeling via internet

cannabis

Verslavingszorginstellingen bieden tegenwoordig ook internetbehandelingen aan. Dit zijn onlinebehandelingen gecombineerd met advies en ondersteuning door opgeleide behandelaars. Voor verslaafde werknemers kan onlinebehandeling een uitkomst zijn, met het oog op de privacy en de integratie van een behandeling in het dagelijks leven. Er bestaan modules voor onder meer alcohol, cannabis, gokken, en slaap- en kalmeringsmiddelen.

Een ‘blended’ vorm is soms ook mogelijk. Hierbij krijgt de verslaafde een combinatie aangeboden van face-to-face contact én onlinecontact.

Behandelfasen

expertise

Een behandeling van een verslaving kan in verschillende fasen van de verslaving beginnen. Het is belangrijk dat u inzicht heeft in het stadium van de verslaving waarin een verslaafde werknemer zich bevindt. Hierbij kunt u het beste de expertise inschakelen van een verslavingsdeskundige of de bedrijfsarts.

Vijf fasen

allermoeilijkste fase

De opnameperiode is binnen Nederlandse klinieken meestal opgebouwd in vijf fasen:

  • Fase 1: intake. Tijdens de intake wordt het probleem geïnventariseerd en wordt er een behandeling vastgelegd.
  • Fase 2: ambulante (thuis)behandeling of klinische behandeling;
  • Fase 3: de klinische opname. Dit is voor veel verslaafden de allermoeilijkste fase, omdat hierin het detoxificatieproces plaatsvindt. In deze fase heeft de verslaafde nauwelijks contact met de buitenwereld;
  • Fase 4: klinische behandeling;
  • Fase 5: nazorg en preventie van terugval.

Detoxificatie, in goed Nederlands letterlijk ‘ontgifting’, houdt in dat het lichaam ontdaan wordt van alle drugs, alcohol of verslavende medicijnen.

Twaalf stappen voor alcoholisten

Voor sommige alcoholisten is de twaalfstappenmethode effectief. Dit is een methode afkomstig van de Anonieme Alcoholisten (AA), een beweging die ontstond in het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw in de Verenigde Staten.

Worstelen

geen oordeel

Het twaalfstappenplan is een vorm van groepstherapie, waarbij mensen elkaar vertellen met welke problemen ze worstelen en waar ze tegenaan lopen. De anderen horen dit aan, maar spreken geen oordeel uit.