10.1 De fondsenwerversaftrek
fondsenwervende activiteiten
vrijwilligers
Om deze ontwikkelingen te faciliteren bestaat er in de VPB een regeling die voorkomt dat zowel een ANBI als een fondsenwervende stichting over de opbrengsten eerst VPB moet afdragen. Door onder voorwaarden toe te staan dat de ANBI en de stichting de uitkering mogen aftrekken van de winst, wordt fondsenwerving voor en door non-profitorganisaties actief gestimuleerd. Om gebruik te kunnen maken van deze regeling moet u kenbaar fondsenwervende activiteiten ontplooien. De activiteiten moeten aan de gestelde voorwaarden voldoen om misbruik tegen te gaan. Eén van de eerste vereisten is, dat u de activiteiten in belangrijke mate (voor minstens 30%) verricht met behulp van vrijwilligers. De activiteiten kunnen bestaan uit het verkopen van goederen of het leveren van diensten:
- tegen een hogere prijs dan de zakelijke prijs;
- die goedkoper zijn ingekocht, omdat deze met behulp van vrijwilligers zijn gedaan; of
- die belangeloos zijn afgestaan.
Bovendien moet de koper op de hoogte zijn van het feit dat de opbrengst ten goede komt aan een ANBI. Als sprake is van een fondsenwervende stichting, mag deze stichting zich uitsluitend inzetten om kenbaar fondsenwervende activiteiten te verrichten.
Rechtspraak zorgt voor aanscherping
aanscherping van de wet
De aanscherping van de fondsenwervende activiteiten is onder meer het gevolg van een uitspraak in een rechtszaak, waarbij een onderneming op het gebied van talenonderwijs een winstuitkering van de stichting administratiekantoor in aftrek bracht op haar winst in de VPB. De stichting administratiekantoor, een ANBI, had een overeenkomst gesloten, waarin was bepaald dat de stichting haar voor vrije uitkering beschikbare winst, uit zou keren aan de onderneming voor talenonderwijs. Er is aan de onderneming een winstuitkering gedaan van € 650.000. Volgens het hof was er geen belemmering voor deze aftrek. De commerciële activiteiten waarmee de stichting haar winst realiseerde, stonden de aftrek niet in de weg. Ook waren de werkzaamheden uitsluitend of nagenoeg uitsluitend gericht op de werkzaamheden voor het algemeen nut beogende doel. De stelling dat het voor toepassing van de aftrekmogelijkheid vereist zou zijn dat sprake is van een voor het publiek kenbare fondsenwerving, waarbij derden betalingen verrichten uit vrijgevigheid en piëteit, was volgens het hof niet vereist. Vooral dit laatste oordeel heeft voor aanscherping van de wet gezorgd. In dit geval had de inspecteur niet aannemelijk gemaakt, dat de aftrek ernstige concurrentieverstoring in de hand zou werken.
Bron: Hof Den Bosch, 25 juni 2010, BN3978
Centrale rol voor vrijwilligers
opnemen voorwaarde
Er is dus een centrale rol weggelegd voor de vrijwilligers bij dit soort activiteiten. Zij benadrukken het filantropische karakter van de goede doelen en maken mede het onderscheid tussen non-profitorganisaties en commerciële instellingen. Door het opnemen van deze voorwaarde is de faciliteit in overeenstemming gebracht met de oorspronkelijke gedachte hierachter. Daarmee is ook geprobeerd te voorkomen dat grote commerciële partijen – waarvan de feitelijke activiteiten niet kenbaar fondsenwervend zijn – hun winsten volledig buiten de heffing kunnen houden door gebruik te maken van de fondsenwerversaftrek.
Voorbeeld over benefietconcert
benefiet-concert
Stichting Zonneheuvel, die zich bezighoudt met de revalidatie en opvang van gehandicapten en langdurig zieken, is hard toe aan twee nieuwe rolstoelbussen. Hiervoor is rond de € 75.000 nodig en dat geld ontbreekt. Voor dit doel richt zij een nieuwe stichting op, stichting Top, die voor dit doel een benefietconcert gaat organiseren. Stichting Top bestaat voor een groot deel uit vrijwilligers, die hun contacten gebruiken om diverse artiesten te benaderen. Eén van de bekendste zangers van Nederland is bereid om belangeloos aan dit concert mee te werken, net als vele andere artiesten. Het publiek weet dat de opbrengst geheel ten goede komt aan stichting Zonneheuvel voor de aanschaf van twee nieuwe rolstoelbussen. Het concert is een groot succes en de opbrengst hiervan, die ruimschoots voldoende is om de bussen aan te schaffen, keert stichting Top uit aan stichting Zonneheuvel. Stichting Top mag nu dit geschonken bedrag van de winst aftrekken, zonder dat hierover VPB is betaald.
Het doel bereiken
doelstelling
uitkeringen
Voor alle duidelijkheid: het algemeen nuttige doel van een fondsenwervende ANBI kan zowel bereikt worden door activiteiten van de organisatie zelf (bijvoorbeeld een theater dat voorstellingen aanbiedt), als door het schenken van geworven gelden (bijvoorbeeld bij een steunstichting voor een ANBI). Dit is afhankelijk van de doelstelling van de instelling en hoe deze dat doel wil bereiken. De organisatie mag vermogen aanhouden (sparen), als dit nodig is voor de continuïteit van de voorziene werkzaamheden ten behoeve van de doelstelling van de organisatie. Meer vermogen aanhouden is op grond van de (her)bestedingseis niet toegestaan, zie hoofdstuk 5.
10.1.1 Regels voor de uitkeringen
De uitkeringen zijn alleen aftrekbaar van de winst als de fondsenwervende stichting op het moment dat zij activiteiten wil gaan ontplooien, zich uiterlijk bij het begin daarvan, statutair of doordat zij een overeenkomst heeft afgesloten, aan de verplichting houdt de opbrengst aan een ANBI uit te keren. Bovendien moeten de uitkeringen uiterlijk zes maanden na afloop van het jaar waarin de gelden bijeen zijn gebracht, zijn gedaan. Wel mag u de opbrengst in aanmerking nemen in het boekjaar, waarin u deze heeft verkregen ook al doet u de uitkering na dat boekjaar. Als de aftrek van de uitkeringen tot een negatieve winst leidt, mag u niet meer aftrekken dan dat uw winst nihil is. Heeft u vóór de aftrek van de uitkeringen al een negatieve winst, dan mag u geen aftrek toepassen.
10.1.2 Twee verschillende faciliteiten
verhoogde vrijstelling
De verhoogde vrijstelling in de VPB tot € 15.000 (dan wel € 75.000 over vijf jaren) heeft een ander doel dan de winstaftrek van fondsenwervende activiteiten. De verhoogde vrijstelling stimuleert het ondernemerschap van ANBI’s en andere stichtingen en verenigingen, zonder het concurrentieveld te verstoren en de winstaftrek bevordert de kenbare fondsenwervende activiteiten door fondsenwervers. In deze gevallen gaat het vaak om aanzienlijke bedragen.
Voorbeeld
Stichting Vogel komt bij de oprichting met stichting Vleugel overeen, dat de hele opbrengst van de fondsenwervende activiteiten ten goede komt aan stichting Vleugel. De stichting voldoet dus aan de voorwaarden, dat bij het begin van de activiteiten een overeenkomst is getekend en dat de uitkering aan een ANBI zal plaatsvinden. Als stichting Vogel winst maakt, mag zij de opbrengsten van de fondsenwervende activiteiten hiervan in aftrek brengen. Stichting Vogel heeft bijvoorbeeld in 2021 een winst van € 12.000 en een opbrengst van de activiteiten van € 8.000. In boekjaar 2021 mag zij de € 8.000 in aftrek brengen, waarna de stichting een (onbelaste) winst overhoudt van € 4.000. Die € 8.000 moet zij dan wel vóór 1 juli 2022 aan stichting Vleugel schenken.