6.3 Dieselmotoremissie (DME)
rendement
Het gebruik van dieselmotoren is hoog in de sectoren bouw, industrie en logistiek. Dit komt door hun grote vermogen, de bedrijfszekerheid en het hoge rendement. Denk hierbij aan vrachtwagens, heftrucks, shovels, compressoren en aggregaten. Bij verbranding van diesel ontstaat een mengsel van stoffen. Deze dieselmotoremissie (DME) bestaat uit vaste deeltjes en gassen. Een deel van de deeltjes en gassen is schadelijk voor de gezondheid.
Fijnstof
stikstofoxide
blootstelling
BIM
De uitlaatgassen van dieselvoertuigen bevatten tienmaal meer stikstofoxiden (NOx) en fijnstof dan benzinevoertuigen. Hierbij vormt fijnstof het grootste probleem, want dat kan diep in de longen doordringen. 90% van de deeltjes in dieselmotoruitlaatgassen heeft een diameter kleiner dan 1 μm en hoort daarom bij de respirabele stofdeeltjes met het hoogste gezondheidsrisico. Ze blijven lang in de lucht zweven en zijn met het blote oog niet te zien.
6.3.1 Gezondheidseffecten
Blootstelling aan dieselmotoruitlaatgassen kan verschillende gezondheidsklachten veroorzaken. Direct na blootstelling gaat het onder andere om oogirritatie, luchtwegklachten (kortademigheid en hoesten) en ontstekingsreacties. Als werknemers herhaaldelijk en langdurig worden blootgesteld, kunnen chronische effecten ontstaan, waaronder hart- en vaataandoeningen en longfunctieverandering (mogelijk samenhangend met COPD en astma). Daarnaast is er een verhoogde kans op longkanker en blaaskanker. Onlangs is een nieuwe wettelijke grenswaarde vastgesteld voor de gemiddelde dagblootstelling (TGG acht uur: dat is het tijdgewogen gemiddelde over acht uur) aan DME op 10 microgram/m³ (gemeten als elementair koolstof in respirabel stof) en een streefwaarde van 0,01 microgram/m³. Uw organisatie is ook verplicht om te streven naar die streefwaarde.
Binnen de carrosseriebranche is een strengere grenswaarde afgesproken van 7 microgram/m³ (gemeten als elementair koolstof in respirabel stof). De arbocatalogus van de carrosseriebranche geeft oplossingen om DME te reduceren: arbocataloguscarrosserie-branche.nl.
Verblijfsduur
De hoeveelheid DME in de lucht is sterk afhankelijk van het type motor, het onderhoud van de motor, de gebruikte brandstof, de tijdsduur dat de motor draait en de omgevingsomstandigheden. Voor werknemers spelen de verblijfsduur in de ruimte, de afstand tot de bron en omgevingsfactoren een rol. Maar blootstelling kan ook plaatsvinden bij werkzaamheden in de buurt van voorbijrijdend verkeer.
In besloten of afgesloten ruimten, zoals tunnels, werkplaatsen, maar ook greppels en straten met veel bebouwing, is weinig ventilatie. DME kan dan ophopen, waardoor de blootstelling nog hoger is dan in het open veld.
6.3.2 Aan eisen voldoen
De Arbeidsinspectie heeft in de ‘BasisInspectieModule (BIM) Blootstelling aan dieselmotoremissies (DME)’ vastgelegd wat de huidige stand van de techniek is en waaraan organisaties moeten voldoen.
Vervangen
binnensituatie
Dieselaangedreven vorkheftrucks mogen niet meer binnen rijden. Als ze wel in een binnensituatie moeten rijden, moet uw werkgever ze vervangen door een elektrisch, LPG-, waterstof-, of aardgasaangedreven heftruck. LPG-aangedreven vorkheftrucks moeten zijn voorzien van een katalysator. Ook in andere situaties, waaronder buitensituaties, moet de werkgever dieselaangedreven voertuigen of arbeidsmiddelen uitfaseren, of schriftelijk kunnen onderbouwen waarom vervanging niet mogelijk is. Het gaat in ieder geval om toepassingen waarvoor alternatieven al beschikbaar zijn, zoals transportbanden, palletwagens, betonmortelpompen, hoogwerkers, compressoren en aggregaten, trilplaten, graafmachines, bussen, bestelwagens en kleine vrachtwagens.