6.1 Hoeveelheid fysieke problemen
TNO
statisch
Fysieke problemen zijn nog steeds wijdverbreid. Jaarlijks onderzoeken het CBS en TNO de stand van de arbeidsomstandigheden. Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA, 2020) blijkt dat ruim 40% van de werkenden fysiek belastend werk doet. Bij fysieke belasting is er een onderscheid tussen verschillende soorten belasting:
- dynamische belasting: bijvoorbeeld lopen, tillen, duwen en trekken;
- statische belasting: een spiergroep die gedurende een langere periode aangespannen wordt gehouden, zoals bij knijpen en dragen;
- energetische belasting: de energie die het werk over de dag genomen kost.
ongunstige houding
Uit de NEA blijkt verder dat 32% van de werkenden regelmatig herhaalde bewegingen maakt en 20% regelmatig kracht zet op het werk. Iets meer dan 10% zegt in een ongunstige houding te moeten werken. Dit alles draagt bij aan klachten en aandoeningen van het houdings- en bewegingsapparaat. Deze factoren komen vooral voor in de bouw, de industrie, het vervoer (inclusief logistiek) en de zorg.
In de financiële sector, de ICT, het onderwijs en het openbaar bestuur komen fysieke klachten het minst vaak voor. In deze sectoren spelen de gevolgen van lichamelijke inactiviteit een grotere rol, aangezien RSI-klachten door ergonomische verbeteringen iets zijn teruggedrongen.
schouderklachten
Fysieke belasting heeft gevolgen voor de gezondheid. De NEA rapporteert dat 57% van de werknemers het afgelopen jaar klachten van het bewegingsapparaat heeft gehad. Arm-, nek- en schouderklachten kwamen bij 41% voor, rugklachten bij 36% en heup-, been- en voetklachten bij 27%. De genoemde klachten worden niet allemaal veroorzaakt door het werk. Het gaat ook om fysieke problemen die gevolgen hebben voor de inzetbaarheid van de werknemer.
Fysieke problemen kunnen door het werk komen, maar in de loop der jaren kan er sowieso slijtage aan spieren of gewrichten ontstaan die consequenties heeft voor de inzetbaarheid van de werknemer (zie paragraaf 6.5).
Melden
hernia
laptop
Bedrijfsartsen melden (vermoede) beroepsziekten bij het NCvB. Ruim 25% daarvan bestaat uit aandoeningen van het bewegingsapparaat. Van die gemelde aandoeningen gaat het in bijna een derde van de gevallen om schouderaandoeningen en in ruim 10% om rugaandoeningen, zoals een hernia. De meeste meldingen komen uit de industrie, de bouw en de zorg. De meest genoemde risicofactoren zijn tillen en dragen, herhaalde armbewegingen, veel kracht zetten met de handen, werken met apparaten (zoals een pc, laptop of smartphone) en werken in ongemakkelijke houdingen. Meer dan driekwart van de gemelde beroepsziekten kent een verzuimperiode van langer dan een maand.
Bedrijfsarts inschakelen
werkplek
Veel fysieke problemen door het werk zijn vermijdbaar. U moet ze wel onderkennen en zorgen dat ze leiden tot onderzoek en verbetering van de werkplek en het werk. Daarvoor kunt u de bedrijfsarts (of een andere kerndeskundige) inschakelen. Hij beschikt over de kennis en de tools om een werkplekonderzoek en een -analyse uit te voeren. Als het gaat om fysieke problemen is voorkomen beter dan genezen.