12.1 Inspectie SZW handhaaft
Het is belangrijk dat uw onderneming zich aan de Arbeidstijdenwet houdt. Dit komt de gezondheid van de werknemers en daarmee ook uw organisatie ten goede. Inspectie SZW ziet erop toe dat uw organisatie de regels uit onder andere de Arbowet en de Arbeidstijdenwet naleeft. Het doel van Inspectie SZW is door handhaving van de regels de veiligheid en gezondheid op het werk te bevorderen.
Maatregelen bij overtreding
waarschuwing
direct beboetbaar feit
Constateert Inspectie SZW een overtreding van de Arbeidstijdenwet of een andere wet, dan heeft zij verschillende instrumenten tot haar beschikking om op te treden. Vaak zal de inspecteur eerst een waarschuwing geven. Lost uw organisatie de situatie na zo’n waarschuwing niet binnen de gestelde termijn op, dan volgt een boete. Bepaalde overtredingen gelden echter als direct beboetbaar feit. Dit betekent dat de inspecteur in dat geval uw organisatie niet eerst waarschuwt, maar meteen een boete uitdeelt. Is er sprake van een misdrijf, dan wordt er een proces-verbaal opgemaakt.
Overtreding regels nachtarbeid direct beboetbaar
Door een wijziging in de Beleidsregel boeteoplegging Arbeidstijdenwet en Arbeidstijdenbesluit zijn de volgende overtredingen die zien op het uitvoeren van nachtarbeid direct beboetbaar:
- Het verrichten van meer dan 140 nachtdiensten in een periode van 52 weken.
- Het verrichten van tien of meer nachtdiensten achter elkaar. Tot september 2019 kon Inspectie SZW voor deze overtredingen alleen een waarschuwing geven.
Nachtdiensten vormen een serieus risico voor de gezondheid van de werknemer en daarom moeten de regels die dit soort diensten beperken strikt te worden nageleefd.
12.1.1 Controle Inspectie SZW
concrete vermoedens
In principe komt Inspectie SZW niet zomaar uw organisatie binnenvallen. Voor zo’n bezoek kunnen twee redenen zijn. Als er concrete vermoedens zijn – bijvoorbeeld omdat zij signalen hebben ontvangen van uw OR – dat er binnen uw organisatie iets niet in de haak is, zullen ze uw organisatie met een bezoek verrassen.
sectoren
De tweede aanleiding kan zijn dat uw organisatie binnen een sector valt waar tijdelijk extra wordt gecontroleerd. Denk aan de volgende sectoren:
- bouw en infrastructuur;
- agrarisch en groen;
- horeca en detailhandel;
- industriële arbeid;
- schoonmaak;
- zorg;
- transport en logistiek;
- uitzendbureaus en distributiecentra.
bezoek
Als uw organisatie in een sector valt waar zich weinig problemen voordoen, krijgt u waarschijnlijk niet snel een inspecteur op visite. Meestal wordt een bezoek aangekondigd.
Jaarlijks stelt Inspectie SZW prioriteiten waar ze extra op let, zoals arbeidsongevallen, blootsstelling aan gevaarlijke stoffen maar ook (corona)meldingen. U vindt het jaarplan voor 2021 via https://www.inspectieszw.nl/jaarplan-2021.
12.1.2 Openheid van zaken
Bij een inspectie wilt u natuurlijk dat de organisatie een goede indruk maakt. Maar misschien verlopen sommige zaken niet volgens de regels. In dat geval is het verstandig openheid van zaken te geven. Veel zal van de feitelijke omstandigheden afhangen. Hoe groot zijn de risico’s en werkt u al aan een oplossing? Als een werkgever kan aantonen hoe hij het knelpunt wil gaan aanpakken, geeft dit een beter indruk dan wanneer hij nog geen oplossing heeft.
kinderarbeid
Als een werkgever het beleid met betrekking tot arbeid- en rusttijden niet naleeft, kan Inspectie SZW een ‘eis tot naleving’ stellen. Als de werkgever er hier daarna nog steeds niet aan voldoet, kan hij direct een boete krijgen. Tot 2020 kon er alleen een waarschuwing volgen.
12.1.3 Staken van de arbeid
Bij overtreding van het verbod van kinderarbeid kan een toezichthouder bevelen dat het kind de arbeid staakt. Toezichthouders hebben ook de bevoegdheid om een bevel tot staken van de arbeid uit te vaardigen als arbeid wordt verricht die naar hun oordeel in ernstige mate in strijd is met de Arbeidstijdenwet en het Arbeidstijdenbesluit.
Ernst van overtreding
Of er in een bepaalde situatie sprake is van ernstige overtredingen, hangt onder meer af van de situatie of uw organisatie al herhaaldelijk is gewaarschuwd of dat er al eerder processen-verbaal tegen uw organisatie zijn opgemaakt. Of er sprake is van een situatie waarin sprake is van het in ernstige mate overtreden van de wet hangt altijd af van de omstandigheden die de inspecteur aantreft.
Bevoegdheden
aanwijzing
De inspecteur van Inspectie SZW moet een bevel tot staken ook daadwerkelijk kunnen uitvoeren. Daarom heeft hij de bevoegdheid om aanwijzingen te geven, de hulp van de politie in te roepen en bestuursdwang toe te passen.
geweld
De wet geeft niet aan wat de eventueel te nemen maatregelen of te geven aanwijzingen in kunnen houden. Dit komt doordat de omstandigheden van geval tot geval kunnen verschillen. De mogelijkheid om de hulp van de politie in te roepen heeft te maken met de bevoegdheden die de politieambtenaar heeft en waarover de toezichthoudende ambtenaren niet beschikken, zoals het kunnen gebruiken van geweld of andere dwangmiddelen.