1. Arbeidstijdenwet en Arbo

Dit hoofdstuk is eerder verschenen in Themadossier Salaris Rendement

Publicatiedatum: maart 2021

Een belangrijk aspect van werken is het nemen van pauze. Toch hebben veel werknemers moeite om zich even rust te gunnen, zeker nu velen thuiswerken door de coronacrisis en de structuur van kantoor is weggevallen. Zonder pauzes gaat het geheid een keer mis met het brein, met het stressniveau en uiteindelijk met de gehele fysieke en mentale gesteldheid van de werknemer. De wetgever heeft niet voor niets regels over werk-, pauze- en rusttijden opgenomen in de wet.

beperkingen

Goede arbeids- en rusttijden zijn van groot belang voor de gezondheid, het werkplezier én de prestaties van werknemers. Met een goede arbeidstijdenregeling voorkomt u een hoog ziekteverzuim en verkleint u de kans op ongevallen. De regels omtrent de beperkingen voor de werk- en rusttijden en het arbeidstijdenbeleid dat uw organisatie moet voeren vindt u in de Arbeidstijdenwet (ATW) en het Arbeidstijdenbesluit (ATB).

De Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) haakt hierbij aan met regels over veilig en gezond werken. In de ATW vindt u ook richtlijnen over nachtarbeid, zondagarbeid en overwerk, maar ook regels voor speciale doelgroepen en sectoren. U leest hierover meer in hoofdstukken 5, 6, 10 en 11.

Houdt een werkgever zich niet aan de regels en werken zijn werknemers vaker of langer dan volgens de ATW is toegestaan, dan riskeert hij een boete van Inspectie SZW (zie hoofdstuk 12).

1.1 Doelen van de ATW

De Arbeidstijdenwet heeft als hoofddoel de veiligheid, de gezondheid en het welzijn van de werknemer te beschermen. Te lange werktijden zonder pauzes en te weinig hersteltijd tussen diensten zijn niet goed voor de lichamelijke en psychische gezondheid en vergroten de kans op ongelukken. Combinatie werk en zorg Werknemers hebben vaak diverse...

1.2 Doelgroepen in de wet

Op enkele beroepsgroepen na geldt de ATW voor iedereen met een werkgever: alle jonge en volwassen werknemers in bijvoorbeeld de industriesector, de zorgsector en bij de overheid. Aanvullende regels voor bepaalde sectoren kunt u vinden in het Arbeidstijdenbesluit. Uitzendkrachten, thuiswerkers en stagiairs vallen ook onder de ATW. Verder bevat deze...

1.3 Verplichtingen organisatie

Naast regels over hoelang een werknemer per dag en per week mag werken en het recht op pauze of rusttijd, legt de ATW ook andere verplichtingen op waar uw organisatie aan moet voldoen: het voeren van een arbeidstijdenbeleid; het schriftelijk vastleggen van het beleid; rekening houden met persoonlijke omstandigheden van werknemers; werknemers...

1.4 Afwijking werktijdenregeling

Soms maken de omstandigheden het noodzakelijk dat uw organisatie afwijkt van de eerder afgesproken werktijdregeling. Een leidinggevende vraagt bijvoorbeeld of werknemers willen overwerken. Er zijn geen specifieke mededelingstermijnen voor deze gevallen; dit hangt af van de situatie. Goed werkgever- en werknemerschap Hier geldt het principe van...

1.5 Uitzonderingen

De ATW geldt soms gedeeltelijk en soms helemaal niet. Zo zou bij een plotseling gevaarlijke situatie het naleven van de wet, snel en goed handelen kunnen belemmeren. Ook zijn er enkele beroepsgroepen en functies waarvoor de wet niet of slechts voor een deel geldt. De arbeids- en rusttijdnormen, de mededelingsverplichting en de verplichting tot...

1.6 Arbeidstijdenbesluit

Waar de ATW algemene regels en richtlijnen bevat, is het Arbeidstijdenbesluit (ATB) veel specifieker. Reden hiervoor is dat bij bepaalde werkzaamheden en in sommige beroepen en sectoren de regels uit de ATW tot knelpunten kunnen leiden in de bedrijfsvoering. Om toch veilige en gezonde arbeidstijden te garanderen, bevat het ATB afwijkmogelijkheden...

1.7 Collectieve afspraken

De Arbeidstijdenwet geeft uw organisatie mogelijkheden om onderlinge afspraken te maken met werknemers, zolang dit gebeurt op collectief niveau. De ATW verstaat onder een collectieve regeling een regeling waarover in gemeenschappelijk overleg overeenstemming is bereikt. Die collectieve regeling kan een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) zijn of...

U bent hier