Conflicten cao en loonkwesties leiden tot stakingen

Werknemers staakten in 2018 minder vaak dan in 2017. Ze staakten vooral vanwege een conflict over de cao en omdat ze ontevreden waren over hun salaris. In alle gevallen riepen vakbonden de stakingen uit. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het CBS heeft nieuwe cijfers gepresenteerd over het aantal stakingen in Nederland in 2018. Dat waren er minder dan in 2017. In 2018 staakten werknemers in totaal 28 keer. Daar waren zo’n 34.000 werknemers bij betrokken (2017: 147.000). Er gingen hierdoor in totaal 239.000 arbeidsdagen verloren (2017: 306.000). In 2017 vonden er 32 stakingen plaats, het grootste aantal stakingen in 30 jaar. 

Meeste stakingen duurden meer dan vijf werkdagen

De werkonderbrekingen vonden in 2018 vooral plaats in het tweede kwartaal (12 stakingen) en het derde kwartaal (11 stakingen). Werknemers in de industrie en de sector vervoer en opslag staakten het vaakst (7 en 10 keer). De stakingen bestonden uit:

• 6 kortdurende stakingen (minder dan één dag) (2017: 6);
• 5 stakingen van één tot vijf werkdagen (2017: 3);
• 17 stakingen van meer dan vijf werkdagen (2017: 15).

Conflict over cao en loonkwesties aanleiding voor stakingen

De belangrijkste aanleiding voor de stakingen was een conflict vanwege de cao. Dat gold voor 6 op de 10 stakingen. Loonkwesties waren bij 14% van de werkonderbrekingen de reden om het werk te staken. Voor 11% van de stakingen waren overige geschilpunten buiten de cao de aanleiding. Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO blijkt dat 3 op de 10 werknemers in 2018 ontevreden waren over hun salaris. Werknemers met  pedagogische, dienstverlenende en zorg- en welzijnsberoepen zijn het minst tevreden over hun salaris (respectievelijk 36%, 32% en 32% is ontevreden). Managers zijn het meest tevreden over hun salaris (83% is (heel) tevreden).

Recente stakingen Shell ook vanwege conflict over cao en loon

Ook de werknemers van olie- en gasgigant Shell staakten onlangs. Vakorganisaties FNV en CNV onderhandelen sinds eind 2018 met Shell over een nieuwe cao. Ze eisten 5% loonsverhoging over 2019 en vermindering van werkdruk. De vakorganisaties voeren samen met de werknemers acties sinds Shell hun ultimatum bij cao-onderhandelingen onbeantwoord liet.

Stakingsbreking niet toegestaan om schade te beperken

Een staking is een uiterste redmiddel van werknemers om aandacht te vragen voor hun wensen zoals betere arbeidsvoorwaarden of arbeidsomstandigheden. Het tijdelijk neerleggen van het werk en daarmee het (gedeeltelijk) stilleggen van de productie, leidt tot financiële en imagoschade voor de organisatie. Een werkgever zal dit proberen te voorkomen. Het is echter niet toegestaan een staking te breken.