Alcohol- en drugscontrolebeleid blijkt onwettig

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft het energiebedrijf Uniper op de vingers getikt vanwege een onwettig alcohol- en drugscontrolebeleid. De organisatie heeft het beleid nu ingetrokken.

Enkele werknemers van Uniper – voorheen E.ON – lieten eind 2015 aan de AP weten dat hun werkgever beleid wilde invoeren om willekeurige alcohol- en drugscontroles uit te kunnen voeren. Uniper wilde dit doen om de veiligheid te waarborgen. Voor de controles zou de organisatie onder meer blaastesten, wangslijmtesten en drugshonden inzetten. Wie niet met het beleid zou instemmen, kon sancties verwachten, zoals plaatsing in een andere functie. Ook zou Uniper al alcoholcontroles uitvoeren en de resultaten daarvan opslaan in personeelsdossiers (tools). De AP startte een onderzoek en oordeelde dat het beleid onrechtmatig was.

Werknemer werd ook gevraagd medicijngebruik te delen

Door het afnemen van alcohol- en drugstesten worden medische gegevens verkregen. De Wet bescherming persoonsgegevens verbiedt in principe om zulke bijzondere persoonsgegevens te verwerken, tenzij er een wettelijke uitzondering geldt. Bij Uniper was daar geen sprake van. Ook als werknemers instemmen met zulke controles, is dit beleid niet zomaar toegestaan. Werknemers verkeren immers in een afhankelijke positie.
In het onderzoeksrapport (pdf) is ook te lezen dat het beleid ervoor moest zorgen dat werknemers hun leidinggevende zouden informeren over het gebruik van bepaalde medicijnen. Dit is eveneens onwettig, omdat alleen bedrijfsartsen onder omstandigheden deze informatie mogen verwerken.

OR heeft instemmingsrecht bij alcohol- en drugsbeleid

Het opstellen van een alcohol- en drugsbeleid is op zich verstandig, maar dit moet wel zorgvuldig gebeuren, zeker als de werkgever alcohol- en drugsgebruik wil controleren. Het beleid moet noodzakelijk zijn en in verhouding staan met de risico’s. De ondernemingsraad (OR) heeft instemmingsrecht op alcohol- en drugsbeleid. Hoewel de OR bij Uniper had ingestemd met het beleid, heeft de organisatie het beleid na het onderzoek van de AP alsnog aangepast.