Adviesrecht OR: het beëindigen van werkzaamheden

Een bestuurder moet de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) om advies vragen bij een belangrijke beëindiging van bepaalde werkzaamheden. Dat is het geval als deze beëindiging doorwerkt op overige werkzaamheden of leidt tot collectief ontslag.

Een beëindiging van werkzaamheden betekent vaak boventalligheid: er zijn te veel werknemers voor het uit te voeren werk. Dit leidt vaak tot gedwongen ontslagen. Er is sprake van een collectief ontslag als een werkgever twintig werknemers of meer ontslaat. Een collectief ontslag valt onder de Wet melding collectief ontslag (WMCO). De werkgever moet de vakbonden op de hoogte stellen van zijn plannen. Bij UWV moet hij een ontslagvergunning aanvragen. UWV toetst het ontslag door te controleren of de bestuurder bedrijfseconomische redenen heeft om werknemers te ontslaan en of de OR een advies (tools) heeft uitgebracht. 

OR kan voorwaarde aan ondersteunend advies hangen

In de Wet werk en zekerheid (WWZ) is vastgelegd dat een bestuurder niet altijd een ontslagvergunning hoeft aan te vragen bij UWV. In de cao kan een bepaling zijn opgenomen waarbij een onafhankelijke commissie de ontslagaanvraag bepaalt. Als de commissie de aanvraag goedkeurt, gelden dezelfde regels als bij een melding aan UWV. De bestuurder moet het collectief ontslag melden en schriftelijk aantonen dat hij de vakbonden en de OR heeft geraadpleegd.
In een sociaal plan spreekt de bestuurder met de vakbonden af hoe hij de nadelige gevolgen voor werknemers opvangt. Als er geen cao geldt voor de organisatie en vakbonden nauwelijks zijn vertegenwoordigd via de werknemers, kan de bestuurder ook een sociaal plan met de OR afspreken. Als hij dat niet wil, kan de OR aan een ondersteunend advies de voorwaarde van een sociaal plan stellen.

Aandachtspunten voor de OR

De impact op werknemers is vaak enorm als een organisatie besluit om met bepaalde werkzaamheden te stoppen. De OR heeft als taak de werknemersbelangen en de organisatiebelangen goed tegen elkaar af te wegen. Daarbij dient de OR op een aantal punten te letten:

• Wat zijn de bedrijfseconomische gevolgen? Hoe zien het ondernemingsplan en financieel meerjarenplan eruit? Wat zijn de mogelijke financiële risico’s? De OR mag op basis van artikel 16 van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) een externe adviseur inschakelen.
• Vergaande beslissingen veroorzaken onrust en creëren meer belangstelling dan normaal voor het OR-werk. De OR moet duidelijk communiceren naar de werknemers en hen de ruimte te geven hun betrokkenheid te uiten.
• De OR kan bij besluiten die kunnen leiden tot collectief ontslag een samenwerking aangaan met vakbonden.