Aanpak organisatieklimaat zorgt voor tweederde minder verzuim

De inzet van een methode om het organisatieklimaat in de zorg aan te pakken, leidde tot fors minder verzuim. Direct na inzet van de methode was het verzuim onder de deelnemende werknemers 41% lager. Na een halfjaar lag het verzuim zelfs 68% lager.

Het ziekteverzuim in de zorg ligt volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de statistiek (CBS) met 5,23% hoger dan het landelijk gemiddelde (3,98%). Zorgkoepelorganisatie IZZ ontwikkelde samen met de Erasmus Universiteit Rotterdam de methode Aanpak Organisatieklimaat. Deze methode brengt een continue dialoog over gezond en veilig werken op gang. De Erasmus Universiteit Rotterdam begeleidde de invoering van de methode en deed tegelijkertijd onderzoek naar het effect ervan. De helft van de deelnemende organisaties voerde de methode in, de andere helft deed dienst als controlegroep in het onderzoek.

Werknemers waren minder moe door aanpak organisatieklimaat

In stap 1 van de methode gaven werknemers hun reactie op stellingen over gezond en veilig werken. De teams gingen in stap 2 over deze vragen met elkaar in gesprek, samen met de teamleider. In stap 3 kwam ook de bestuurder of directeur erbij. Deze nam waar nodig en mogelijk direct een besluit om problemen op te lossen. In de laatste stap werden de gesprekken ingevoegd in het reguliere werkoverleg. Het totale verzuim lag direct na de invoering van de methode 41% lager. Het verzuim dat aan het werk was gerelateerd, lag 34% lager dan in een controlegroep. Van werknemers in teams die de Aanpak Organisatieklimaat toepasten, was 11,5% lichamelijk minder moe van het werk dan werknemers in teams die de aanpak niet toepasten. Ook gaf 15,5% aan emotioneel minder moe te zijn.

Arbeidsbelasting in de zorg is hoog

De arbeidsbelasting in de zorg is hoog. Cijfers van het CBS laten zien dat 26,5% van de werknemers in de zorg het werk als oorzaak zien van hun verzuim; landelijk ligt dit op 23,9%. Van de werknemers in de zorg gaf 21,2% aan dat zij verzuimden doordat het werk lichamelijk te zwaar was, tegenover 18,5% gemiddeld. Voor 4,8% van de werknemers in de zorg werd het verzuim veroorzaakt door te zware emotionele belasting. Gemiddeld ligt dit percentage op 3,1. De kwesties die in de Aanpak Organisatieklimaat aan de orde kwamen, gingen in op deze onderwerpen. De fysieke arbeidsbelasting gaat in de zorg vooral over werkhouding en tillen. Psychische arbeidsbelasting wordt in de zorg niet alleen veroorzaakt door aangrijpende en emotioneel belastende situaties, maar ook door agressie en geweld van cliënten.

Werkgever moet overleg voeren over RI&E

De werkgever moet risico’s van fysieke en psychosociale arbeidsbelasting opnemen in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). Maatregelen om de risico’s weg te nemen of te beperken moet hij vastleggen in het bijbehorende plan van aanpak. De werkgever moet bij het opstellen van de RI&E en het plan van aanpak overleg voeren met de werknemers of met hun vertegenwoordiging in de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging. Als de organisatie een OR heeft, moet de werkgever de OR om instemming vragen bij het opstellen van een nieuwe RI&E of actualisering van een bestaande RI&E. Dat de dialoog met werknemers over gezond en veilig werken effectief kan zijn in het tegengaan van verzuim, wordt wel aangetoond met de Aanpak Organisatieklimaat.