Tien mogelijke aanpassingen in de Wet DBA

Een werkgroep met ambtenaren van verschillende ministeries heeft een rapport opgesteld waarin een aantal varianten voor het kwalificeren van de arbeidsrelatie onder de Wet DBA worden besproken. Voor welke variant uiteindelijk wordt gekozen, is afhankelijk van het volgende kabinet.

De Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties (DBA) heeft voor veel onrust en onzekerheid gezorgd onder werkgevers. Eén van de aandachtspunten is dat de regelgeving niet altijd aansluit bij de praktijk. Dit geldt vooral voor de criteria ‘vrije vervanging’ en ‘gezagsverhouding’, die van belang zijn bij het bepalen of er sprake is van een dienstbetrekking. Een ambtelijke werkgroep heeft daarom onderzocht hoe deze criteria een betere invulling kunnen krijgen en hoe andere knelpunten binnen de Wet DBA aangepakt kunnen worden. 

Mogelijke beleidsvarianten Wet DBA

In het rapport van de werkgroep komen tien mogelijke beleidsvarianten van de Wet DBA (tools) aan bod:

1. Overgaan tot handhaven van de wet per 1 januari 2018. In feite verandert er hierdoor niets aan de regelgeving (de zogenoemde ‘nuloptie’).
2. Een instrument beschikbaar stellen (bijvoorbeeld een webmodule) waarmee opdrachtgevers zekerheid kunnen krijgen over de arbeidsrelatie.
3. Een extra toets om te bepalen wanneer er in ieder geval sprake is van een dienstbetrekking. Hierbij zouden de duur van de overeenkomst, het tarief en de vraag of er sprake is van kernactiviteiten een rol moeten spelen.
4. Een extra toets om te bepalen wanneer er in ieder geval geen sprake is van een dienstbetrekking. Hierbij zouden dezelfde criteria gelden als bij het bovenstaande punt.
5. In de fiscale en de socialezekerheidswetgeving vastleggen dat er ook sprake kan zijn van een dienstbetrekking als er geen verplichting is tot het persoonlijk verrichten van arbeid, maar feitelijk wel (een deel van) de arbeid persoonlijk wordt verricht.
6. Het aanpassen van fictieve dienstbetrekkingen in de werknemersverzekeringen en de loonbelasting. Hierdoor worden bepaalde groepen werkenden gelijkgesteld met werknemers voor de toepassing van de werknemersverzekeringen.
7. Maatwerkoplossingen per sector bedenken voor werkenden die op grond van de huidige criteria geen arbeidsovereenkomst hebben, maar waarvan het maatschappelijk wenselijk wordt gevonden dat zij die wel hebben.
8. De mogelijkheid van een opt-out van een dienstbetrekking voor de bovenkant van de arbeidsmarkt. Werkenden die aan bepaalde criteria voldoen, kunnen er dan voor kiezen niet onder het regime van de loonheffingen en de werknemersverzekeringen te vallen.
9. Een ondernemersverklaring introduceren voor een selectieve groep opdrachtnemers die op basis van een aantal strikte criteria vrijwel zeker ondernemer zijn. Het verschil met de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) is dat de verklaring gebaseerd zou zijn op gegevens uit het verleden en de consequenties voor de opdrachtnemer bij een foutieve verklaring zwaarder zijn.
10. In de wet regelen dat de beloning van opdrachtnemers gelijk moet zijn aan die van werknemers.