Wetsvoorstel voor verplichte gedragscode gepubliceerd
Werkgevers met minimaal 10 werknemers worden verplicht om een gedragscode ongewenst gedrag op te stellen. Dat is opgenomen in een conceptwetsvoorstel van het kabinet, dat een wijziging moet aanbrengen in de Arbowet.
Begin 2023 presenteerde het toenmalige kabinet het Nationaal Actieprogramma Aanpak seksueel grensoverschrijdend gedrag en seksueel geweld. Daarbij werd ook gemeld dat er mogelijk aanvullende wet- en regelgeving zou worden ingevoerd, voor een verplichte vertrouwenspersoon, klachtenregeling en gedragscode. Voor die laatste verplichting heeft staatssecretaris Nobel van Participatie en Integratie nu een conceptwetsvoorstel gepubliceerd op internetconsultatie.nl. Dit wetsvoorstel voegt een nieuw artikel (artikel 5a) toe aan de Arbowet.
Gedragscode heeft preventieve werking
De verplichting om een ‘gedragscode ongewenst gedrag’ op te stellen gaat gelden voor werkgevers met minimaal 10 werknemers. Kleine werkgevers zijn uitgezonderd vanwege de administratieve lasten. Evenwel vraagt het thema om aandacht in kleine bedrijven; in eerder onderzoek van CNV naar seksuele intimidatie scoorden zij slechter dan andere werkgevers.
Ongewenst gedrag wordt gedefinieerd als alle zaken die in de Arbowet onder psychosociale arbeidsbelasting vallen (agressie, geweld, discriminatie, pesten, seksuele intimidatie en werkdruk) en ander ongewenst gedrag binnen organisaties. Het kabinet ziet de schriftelijke gedragscode als effectieve en laagdrempelige manier om te werken aan een sociaal veilige werkomgeving. Ook kan dit middel een gesprek over gewenste omgangsvormen op gang brengen.
Verplichte onderdelen van gedragscode
De gedragscode (tool) moet in ieder geval de volgende onderdelen bevatten:
- wat precies wordt verstaan onder ongewenst gedrag;
- een duidelijke en begrijpelijke omschrijving van voorbeelden van gedragingen die in ieder geval ongewenst zijn;
- de mogelijkheden tot ondersteuning (zoals een vertrouwenspersoon of klachtencommissie) voor werknemers en werkgevers als zij te maken krijgen met ongewenst gedrag;
- de maatregelen en sancties die volgen op overtreding van de regels uit de gedragscode;
- de functie van de persoon (zoals een vertrouwenspersoon of HR-professional) die werknemers kunnen aanspreken met vragen of opmerkingen over de gedragscode.
Werkgever moet over regels informeren
Het nieuwe wetsartikel verplicht werkgevers ook om werknemers ‘adequate voorlichting’ te geven over de gedragscode en eventuele wijzigingen ervan. De werkgever moet ervoor zorgen dat iedere werknemer kennis kan nemen van de gedragscode, bijvoorbeeld door deze op het intranet en in het personeelshandboek te plaatsen. Voldoet de werkgever niet aan de wettelijke verplichtingen rondom de gedragscode, dan kan de Nederlandse Arbeidsinspectie – in ieder geval in theorie – een eis tot naleving stellen en zo nodig een boete opleggen.
Iedereen is welkom om te reageren op het conceptwetsvoorstel. Dit kan tot 24 maart 2025. De beoogde ingangsdatum van het wetsvoorstel is 1 juli 2026. Een werkgever moet dan direct over een gedragscode beschikken en dus al eerder het medezeggenschapsorgaan hebben geraadpleegd.