Ook markt haalt doelstelling banenafspraak niet in 2023

Volgens de banenafspraak moeten marktwerkgevers in 2026 in totaal 100.000 banen extra hebben gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking en de overheid 25.000. Voor het eerst is de jaarlijkse tussentijdse doelstelling door zowel de markt als de overheid niet behaald.

Werkgevers in de markt moesten eind 2023 80.000 banen hebben gecreëerd ten opzichte van de nulmeting in 2013, maar bleven steken op 74.031. Overheidswerkgevers zijn tot 11.634 banen gekomen; minder dan de helft van de doelstelling voor 2023. Ten opzichte van 2022 zijn er in 2023 4.548 banen bijgekomen.

Problemen bij de banenafspraak

Het niet behalen van de doelstellingen heeft verschillende oorzaken. Zo stijgt het aantal werkgevers dat mensen met een arbeidsbeperking in dienst heeft al een tijd niet meer. Ook is er een gebrek aan geschikte kandidaten. Door de krapte op de arbeidsmarkt hebben werkgevers meer behoefte aan direct inzetbare werknemers.
De Nederlandse Arbeidsinspectie komt in een rapport tot de conclusie dat een substantieel deel van de doelgroep (infographic) zodanige beperkingen en problemen heeft dat de onderzoekers sterke twijfels hebben of zij wel een reële kans op werk bij een reguliere werkgever hebben. Ook zorgt tijdgebrek bij UWV en gemeenten ervoor dat lang niet alle mensen met een arbeidsbeperking die nog een kans op regulier werk hebben, actieve begeleiding krijgen. Er gaat te veel energie zitten in mensen die geen reële kans op werk hebben, ten koste van mensen die dat wel hebben. Lange wachttijden bij sociaal-medische beoordelingen bij UWV en lange wachttijden in de zorg zijn ook onderdeel van de re-integratieproblemen.

Nieuwe maatregelen voor verbetering

Ondernemersorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland hebben al nadere afspraken gemaakt met organisaties als UWV en VNG om in de regio’s werkgevers en kandidaten met elkaar in contact te brengen en gestructureerd de focus te behouden op de kansen die er nog steeds zijn. Ook ligt het gewijzigde voorstel voor de Wet banenafspraak inmiddels bij de Eerste Kamer. Eén van de verbeteringen is een vereenvoudiging van het loonkostenvoordeel banenafspraak. Ook regelt het wetsvoorstel een banenafspraakbonus.
Daarnaast is staatssecretaris Nobel van Participatie en Integratie van plan om extra maatregelen te nemen. Het gaat dan om het beter in beeld brengen van kandidaten, een beperkte verbreding van de doelgroep voor de banenafspraak, het opstellen van een toekomstvisie banenafspraak, verbeteringen voor de uitvoering en het verbeteren van de inzet van werkgevers.