Wetsvoorstel moet verschil werknemer en zzp'er verkleinen

Op internetconsultatie.nl is het conceptvoorstel voor de Wet basisverzekering arbeidsongeschiktheid voor zelfstandigen (BAZ) gepubliceerd. Het wetsvoorstel verplicht zzp’ers om een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov) te hebben.

Op dit moment zijn zzp’ers niet verplicht zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid. De overgrote meerderheid doet dit ook niet. Vaak omdat ze de beschikbare verzekeringen te duur vinden, maar soms ook omdat zij zich om uiteenlopende redenen niet kunnen laten verzekeren op de private markt. De verplichte verzekering moet zorgen voor een gelijker speelveld tussen werknemers – die bij arbeidsongeschiktheid terug kunnen vallen op de loondoorbetalingsplicht van werkgevers en vervolgens de Ziektewet of Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) – en zzp’ers, en tussen verzekerde en onverzekerde zzp’ers onderling. Daarnaast voorkomt een verplichte aov dat zzp’ers bij arbeidsongeschiktheid een beroep doen op de algemeen beschikbare bijstand.

Particulier verzekeren is ook mogelijk

Zzp’ers kunnen zich straks publiek laten verzekeren, maar een particuliere verzekering mag ook. Die particuliere verzekering moet wel minimaal dezelfde dekking hebben als de publieke verzekering. Het is voor een zzp’er ook mogelijk om een publieke én een particuliere verzekering af te sluiten, als hij zich aanvullend wil laten verzekeren. De publieke verzekering komt er als volgt uit te zien:

• Zzp’ers komen in aanmerking voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering als ze 52 weken arbeidsongeschikt zijn geweest en hierdoor niet meer in staat zijn het wettelijk minimumloon te verdienen.
• De uitkering bedraagt 70% van de winst vóór arbeidsongeschiktheid, waarbij het minimumloon de bovengrens is.
• De verwachte premie bedraagt 6,5% van de winst van de zzp’er, met een maximum van € 195 per maand.
• De uitkering loopt maximaal tot de AOW-leeftijd.

Zzp’ers duurder voor werkgevers?

Gezien het feit dat de kosten van de meeste zzp’ers door de verplichte aov omhooggaan, is het niet ondenkbaar dat werkgevers straks duurder uit zijn als zij een zzp’er inhuren. Belangstellenden kunnen tot en met 23 juli 2024 reageren op de internetconsultatie. Het conceptwetsvoorstel treedt op zijn vroegst in 2027 in werking. De verplichte aov is onderdeel van het pensioenakkoord en de maatregelen van het (oude) kabinet voor de arbeidsmarkt.

Veel kritiek op conceptwetsvoorstel

Het is wel de vraag of het conceptwetsvoorstel überhaupt wet wordt. Er is namelijk veel kritiek op de verplichte aov. Die richt zich onder meer op het feit dat UWV, de uitvoerende instantie achter de verplichte aov, al grote achterstanden heeft bij de sociaal-medische beoordelingen van werknemers. Daarnaast lukt het de overheid tot op heden niet om vast te leggen wanneer iemand daadwerkelijk een zzp’er is en wanneer er sprake is van ‘schijnzelfstandigheid’. Bovendien zouden zzp’ers niet zitten te wachten op een verplichte aov, zeker niet als de premie hoog is en de uitkering laag.