Meer inzicht in redenen niet nakomen OR-instellingsplicht

Minister Van Gennip (SZW) heeft het eindrapport van een verdiepend onderzoek naar de redenen voor niet-naleving van de Wet op de ondernemingsraden (WOR) naar de Tweede Kamer gestuurd. De onderzoeksresultaten bieden meer inzicht in de redenen waarom organisaties met een instellingsplicht geen ondernemingsraad (OR) hebben en geven richting aan maatregelen om de naleving te bevorderen.

Dit verdiepende onderzoek was een vervolg op eerder onderzoek dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) liet uitvoeren naar de naleving van de WOR. Daaruit bleek dat 31% van de organisaties met een OR-plicht geen ondernemingsraad heeft. Om meer inzicht te krijgen in de redenen waarom zoveel werkgevers geen OR hebben, liet de minister nader onderzoek doen. Hierbij kwam onder meer naar voren dat lang niet alle werkgevers behoefte hebben aan meer inspraak van werknemers. Daarnaast erkent een deel van de werkgevers wel het belang van medezeggenschap, maar zien zij de OR niet als het juiste instrument. Ook vinden sommige werkgevers de wetten en regels die met een OR gepaard gaan, zwaar en niet passend.

Werkgever spant zich onvoldoende in voor oprichting OR

Verschillende werkgevers geven als reden aan dat de werknemers geen behoefte hebben aan een OR, maar dat komt ook doordat werkgevers zich in de praktijk vaak onvoldoende inspannen voor de oprichting van een OR, blijkt uit het onderzoek. Zij:

• communiceren onvoldoende over de mogelijkheid om een OR op te richten;
• onderzoeken niet of nauwelijks of werknemers echt geen behoefte hebben aan een OR;
• motiveren werknemers onvoldoende voor de oprichting van een OR of werken dit zelfs actief tegen.

De verantwoordelijkheid voor het instellen van een OR ligt bij de werkgever. Deze moet zijn werknemers hierbij informeren en motiveren, maar hierin schieten werkgevers dus vaak tekort.

Maatregelen om naleving van de WOR te bevorderen

De minister vindt het onacceptabel dat zoveel werkgevers zich niet aan de wet houden en gaat daarom maatregelen ontwikkelen om de naleving van de WOR te verbeteren. Uitgangspunten hierbij zijn:

• Werkgevers stimuleren om een OR in te stellen en werknemers motiveren om zich in te zetten voor de medezeggenschap. De Commissie Bevordering Medezeggenschap van de SER ontwikkelt voorlichting voor sectoren waarin de naleving achterblijft.
• Meer druk op werkgevers die in gebreke blijven.
• Werkgevers- en werknemersorganisaties moeten hun leden aanspreken op de naleving van de WOR.

Oprichting OR is geen keuze, maar wettelijke plicht

De komende periode worden de beleidsmaatregelen uitgewerkt. Deze maatregelen moeten ervoor zorgen dat werknemers gebruik gaan maken van hun recht op medezeggenschap en dat werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen en een OR instellen. De minister benadrukt het belang dat werkgevers en werknemers met elkaar in gesprek gaan over de medezeggenschap binnen de organisatie. Het oprichten van een OR (toolbox) is tenslotte geen vrijblijvende keuze, maar een wettelijke plicht.