Leidinggevende vaak dader grensoverschrijdend gedrag
In de helft van de gevallen wordt grensoverschrijdend gedrag veroorzaakt door de leidinggevende, blijkt uit verkennend onderzoek van vakbond FNV onder 2.000 werkenden. Met zo’n conclusie moeten in iedere organisatie alarmbellen gaan rinkelen, ook bij de ondernemingsraad (OR).
De onderzoeksresultaten van FNV schetsen een verontrustend beeld. Het afgelopen jaar kreeg maar liefst 60% van de ondervraagden te maken met één of meer vormen van grensoverschrijdend gedrag (toolbox), zoals (seksuele) intimidatie, pesten, discriminatie en verbale of fysieke agressie. In de helft van de gevallen was de dader de leidinggevende, degene dus die juist moet toezien op een veilige werkomgeving en voor het slachtoffer het eerste aanspreekpunt moet (kunnen) zijn. Dit zorgt bij het slachtoffer voor een drempel om melding te maken van het ongewenste gedrag en maakt het voor de organisatie lastig om hiertegen op te treden.
Weinig steun werkgever bij grensoverschrijdend gedrag
Uit het onderzoek van FNV blijkt dat met name vrouwen en mensen die niet in vaste dienst zijn te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag. Een overgrote meerderheid van de slachtoffers (83%) voelt zich niet gesteund door hun organisatie. Ruim een derde wil vanwege de omgangsvormen van werkgever veranderen en een kwart wil helemaal weg uit de sector. Bij 2% van de ondervraagden is de toegebrachte schade door het grensoverschrijdende gedrag zelfs zo ernstig dat zij nadenken over zelfdoding.
Grensoverschrijdend gedrag blijft onder de radar als management veroorzaker is
Het FNV-onderzoek laat zien dat grensoverschrijdend gedrag in veel organisaties voorkomt, maar in veel gevallen onder de radar blijft doordat het management de kern van het probleem is. De vakbond pleit er daarom voor dat een gedragscode (tool) in iedere organisatie verplicht wordt en benadrukt dat werkgevers de werknemers die getuige of slachtoffer zijn van grensoverschrijdend gedrag serieus moeten nemen en beschermen en dat zij de daders moeten durven aanpakken.
OR heeft belangrijke rol bij creëren van veilige werkomgeving
De OR doet er goed aan om naar aanleiding van het FNV-onderzoek met de bestuurder in gesprek te gaan over grensoverschrijdend gedrag en hem te adviseren over de aanpak van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer (artikel). De OR heeft tenslotte een belangrijke rol bij het creëren van een veilige werkomgeving (artikel). Zo heeft de OR de opdracht om veilige arbeidsomstandigheden te bevorderen (artikel 28 WOR), kan hij de bestuurder concrete voorstellen doen, zoals de invoering van een gedragscode en meldprocedure (artikel 23 WOR), en moet de bestuurder de OR betrekken bij het opstellen van een gedragscode. Hierbij gaat het namelijk vaak om regelingen waarbij de OR instemmingsrecht heeft op grond van artikel 27 WOR, zoals een regeling op het gebied van arbeidsomstandigheden (lid d) en een regeling op het gebied van de behandeling van klachten (lid j).
Goed protocol biedt meer opties om grensoverschrijdend gedrag aan te kaarten
De OR moet erop toezien dat er in het beleid rekening mee wordt gehouden dat ook de leidinggevende zich schuldig kan maken aan grensoverschrijdend gedrag. Een protocol waarbij de werknemer een probleem moet bespreken met zijn directe leidinggevende volstaat dan namelijk niet. De drempel om het hogerop te melden is waarschijnlijk erg hoog. De werkgever doet er goed aan om, naast een gedragscode en meldprocedure, ook te zorgen voor de aanstelling van een vertrouwenspersoon en de invoering van een klachtenregeling (tool). Ook moet de organisatie weten hoe zij moet handelen bij een melding van ongewenst gedrag. De werkgever is wettelijk verplicht om de melding serieus in behandeling te nemen. Niets doen is dus geen optie.