Nieuwe Wet banenafspraak naar Tweede Kamer

Het voorstel voor de Wet banenafspraak is aan de Tweede Kamer aangeboden. Het wetsvoorstel moet het voor werkgevers makkelijker en aantrekkelijker maken om werknemers met een arbeidsbeperking in dienst te nemen (en houden).

In 2026 moeten werkgevers in de overheids- en marktsector samen 125.000 extra banen hebben gecreëerd voor mensen met een arbeidsbeperking ten opzichte van de nulmeting van deze ‘banenafspraak’ uit 2013. De afgelopen drie jaar hebben de werkgevers de gezamenlijke jaarlijkse doelstelling echter niet gehaald, waardoor het einddoel steeds verder uit beeld is geraakt. Hoewel uit het onderzoeksrapport ‘Arbeidsmarkt in kaart: werkgevers’ van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat 58,8% van de ondervraagde overheidswerkgevers mensen met een arbeidsbeperking in dienst heeft, tegenover 18,3% van álle ondervraagde werkgevers, wordt de achterstand vooral de overheidswerkgevers verweten; zij hebben in de laatste zeven jaar geen enkele keer de eigen tussentijdse doelstelling behaald.

Quotumregeling niet uitsluitend straffend

Reden genoeg voor minister Schouten van Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen om met maatregelen te komen die de Wet banenafspraak en quotum arbeidsbeperkten moet verbeteren en vereenvoudigen:

• Werkgevers kunnen straks voor elke werknemer uit de doelgroep banenafspraak (infographic) jaarlijks tot € 2.000 loonkostenvoordeel (LKV) krijgen, zolang de arbeidsbeperkte werknemer in dienst blijft. Nu nog is de maximale duur van het LKV beperkt tot drie jaar. En om de administratieve lasten te verlichten, hoeven werkgevers en werknemers geen speciale doelgroepverklaring meer aan te vragen bij UWV om het LKV te krijgen.
• Het onderscheid tussen de marktsector en de overheid verdwijnt. Dit moet samenwerking tussen bijvoorbeeld werkgevers, sectoren of regio’s mogelijk maken en de administratieve lasten verminderen. Wel is deze maatregel afhankelijk van nog niet gespecificeerde realisaties bij de overheid.
• Als de gezamenlijke doelstelling van 125.000 extra banen niet wordt gehaald, komt er mogelijk een quotumregeling voor individuele werkgevers. De insteek daarvan is niet langer uitsluitend gericht op straffen, maar ook op belonen. Er komt een meer positief systeem dat werkt met een ‘inclusiviteitsopslag’ (een opslag op de hoge gedifferentieerde Aof-premie) voor werkgevers die het quotum niet halen en een bonus (een verhoging van het LKV doelgroep banenafspraak) voor werkgevers die dat wél doen. Volgens berekeningen zijn de heffing en de bonus gemiddeld genomen gelijk: € 5.000 per (niet-)gerealiseerde baan. Onder meer kleine werkgevers en uitlenende werkgevers hoeven de inclusiviteitsopslag niet te betalen.

De eerder aangekondigde verbreding van de doelgroep banenafspraak is (nog) niet in het wetsvoorstel uitgewerkt. Het is nog niet bekend wanneer de Tweede Kamer het wetsvoorstel in behandeling neemt. De beoogde ingangsdatum van de wijzigingen is 1 januari 2025.