Argumenten voor en tegen de negen-tot-vijfmentaliteit

De boodschap van Dolly Partons wereldhit 9 to 5 – namelijk dat werkgevers alleen maar misbruik maken van zwoegende werknemers om hun eigen zakken te vullen – is wat kort door de bocht. Een negen-tot-vijfmentaliteit kent zowel voordelen als nadelen.

Sinds de coronacrisis is hybride werken (tools) in veel organisaties gemeengoed. Een negen-tot-vijfmentaliteit lijkt dan ook niet echt meer van deze tijd; het werk speelt zich in een hybride situatie namelijk af zonder een al te strak omlijnde afbakening van tijd en plaats. Voor fysiek bij elkaar komen op vaste kantoortijden moeten werknemers min of meer tegelijkertijd van en naar de werkplek reizen. Files en een overvol ov – zeker op dinsdag en donderdag – leveren een verspilling van tijd op, om nog maar te zwijgen van de stress die het veroorzaakt en vervuiling van het milieu.

Vertraging werkzaamheden

Ook kan de uitvoering van taken tijdverlies lijden bij een negen-tot-vijfmentaliteit. Om 16.00 uur nog beginnen aan die ene grote taak? Nee, want die komt niet af in één uur. De werknemer pakt de taak dus pas de volgende werkdag weer op, waardoor de klus sowieso wat vertraging oploopt en de werknemer hoogstwaarschijnlijk opnieuw voorbereidingen moet treffen, zoals bepaalde IT-systemen opstarten en zich weer inlezen. Dan helpt het misschien om toch maar een uurtje langer door te werken (thuis of op kantoor) en de volgende dag een uurtje later te beginnen. De leidinggevende moet dit dan wel faciliteren én zijn werknemers vertrouwen.

Aandachtsboog

Om de hele dag van negen tot vijf door te buffelen, is flink wat concentratie en doorzettingsvermogen nodig. Is die continue spanning van de aandachtsboog voor alle werknemers wel zo vanzelfsprekend? Iedereen heeft wel eens een moment van concentratieverlies of verminderde prestatie (denk aan de beruchte ‘afterlunchdip’). Bij flexibel(er) werken kan een werknemer zelf bepalen wanneer de omstandigheden optimaal zijn voor een bepaalde taak. Als een korte wandeling na de lunch ervoor zorgt dat iemand weer uren vooruit kan, geniet dat de voorkeur boven met volle maag futloos een half uur naar het beeldscherm staren.

Voordelen '9 to 5'

In vacatureteksten (artikel) wordt nogal eens vermeld: ‘liever géén negen-tot-vijfmentaliteit’. Maar er is ook best het nodige te zeggen vóór zo’n mentaliteit. De voordelen van werken op gezette tijden:

• Sommige werknemers willen juist een gestructureerde tijdsindeling hebben voor hun werkdag. Ze ervaren hierdoor stabiliteit en hebben hierdoor houvast.
• Het kan de samenwerking bevorderen. Zo is spontaan overleg makkelijker als veel werknemers op bepaalde tijden sowieso aan het werk zijn. Daarnaast zijn werknemers met vaste werktijden beter bereikbaar voor de buitenwacht.
• Sommige werknemers zijn productiever, omdat ze ervoor zorgen dat hun werk af is als ze op een bepaald tijdstip het kantoor verlaten.