OR moet randvoorwaarden stellen aan winstdeling

Winstdeling kan een goed middel zijn om de betrokkenheid bij de organisatie te vergroten en zo werknemers aan te trekken en te behouden. Hoewel vakbond CNV en werkgeversorganisaties VNO-NCW voorstander zijn, is de universiteit Utrecht kritisch en ziet het ministerie van Financiën geen aanleiding om de huidige regelgeving aan te passen. Reden voor de OR om randvoorwaarden te stellen aan het beleid.

Steeds meer werkgevers in het mkb laten werknemers delen in de winst door ze aandeelhouder te maken. Een winstdelingsregeling als onderdeel van de beloning kan namelijk een goede optie zijn om werknemers financieel tegemoet te komen en hun betrokkenheid bij de organisatie te vergroten. Het kan werknemers soms enkele maandsalarissen per jaar extra bovenop hun normale salaris opleveren. Een winstdelingsregeling kan dus vele voordelen bieden, maar kent ook risico’s. De OR doet er daarom goed aan om een eventuele winstdelingsregeling kritisch te bekijken en om er randvoorwaarden aan te verbinden die de risico’s beperken. De OR heeft verschillende bevoegdheden bij het beloningsbeleid (infographic). Bij een wijziging, invoering of afschaffing van een winstdelingsregeling heeft de OR instemmingsrecht (artikel 27, lid 1a WOR).

Als aandeelhouder beslissen werknemers mee over de koers

Met de juiste randvoorwaarden kan een winstdelingsregeling zijn vruchten afwerpen, zoals meer werkplezier, binding met de organisatie en een hogere productiviteit. Als werknemers aandeelhouder zijn, betekent dit echter dat zij meebeslissen over de koers en delen in de winst én het verlies van de organisatie. Met name dat laatste benoemt Anne-Sophie Halbertsma, onderzoeker bij de Universiteit Utrecht, als risico. Hoe meer werknemers delen in de winst, hoe groter de kans dat zij verlies maken. Meebeslissen over de koers van de organisatie vraagt immers om de nodige (financiële) kennis en inzicht en dat heeft niet elke werknemer. Ook kan het voor een bestuurder nog behoorlijk lastig zijn om met alle inspraak rekening te houden.

Winstdelingsregeling is niet voor iedereen weggelegd 

Hoewel vakbond CNV pleit voor de invoering van een belastingvrij bedrag van € 2.000 per jaar, ziet het ministerie van Financiën geen fiscale belemmeringen voor winstdelingsregelingen. Het ministerie ziet daarom ook geen aanleiding om de huidige regelgeving aan te passen. Ook betwijfelt het ministerie of het de gelijkheid wel ten goede komt. Niet elke werknemer komt er namelijk voor in aanmerking en ook niet elke werknemer kan het zich permitteren om een deel van zijn salaris variabel te laten zijn.

Geen instemmingsrecht bij eindejaarsuitkering 

Let op! Een andere veelvoorkomende vorm van beloning is een (eindejaars)uitkering. Deze valt niet onder het instemmingsrecht van de OR, ook al is deze gerelateerd aan de gemaakte winst. Dit komt doordat een (eindejaars)uitkering eenmalig is, al kan het best zijn dat die uitkering opeenvolgende jaren plaatsvindt vanwege goede resultaten. Er is dan echter nog geen sprake van een ‘regeling’ zoals bedoeld in artikel 27 WOR, waardoor het instemmingsrecht niet van toepassing is (tenzij er aanvullende afspraken zijn gemaakt of de cao anders bepaalt).