Discriminatie op het werk heeft langdurige gevolgen

10% van de respondenten van de laatste Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden voelde zich het afgelopen jaar gediscrimineerd op het werk. Discriminatie heeft gevolgen voor de gezondheid, het werkplezier en de loopbaan van werknemers en kan leiden tot verzuim.

Uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) 2022 van het CBS en TNO blijkt dat 10% van alle ondervraagde werknemers zich in de voorgaande twaalf maanden gediscrimineerd voelde. De NEA is in het laatste kwartaal van 2022 uitgevoerd onder in totaal 61.000 werknemers die vragen kregen over hun ervaring met discriminatie op de werkvloer. Werknemers voelden zich het vaakst gediscrimineerd om hun afkomst, huidskleur en nationaliteit (16% bij migranten van buiten de EU). Jonge werknemers tot 25 jaar (4%) en ouderen van 65-plus (5%) rapporteerden het vaakst leeftijdsdiscriminatie. Van de vrouwelijke werknemers gaf 4% aan discriminatie te ervaren vanwege hun vrouw-zijn.  

Discriminatie door opmerkingen, buitensluiten en negeren

Werknemers die discriminatie ervaren, merken dit vooral aan opmerkingen, negeren en buitensluiten (35%). Discriminatie is een van de vormen van psychosociale arbeidsbelasting (PSA) die stress kunnen veroorzaken. Het kan gezondheidsklachten geven en verzuim tot gevolg hebben. Maar discriminatie kan ook langdurige gevolgen hebben voor iemands loopbaan en kansen op de arbeidsmarkt. 25% van de respondenten gaf aan minder mogelijkheden te hebben gekregen voor promotie of ontwikkeling in het werk vergeleken met anderen. Ook merken werknemers dat ze minder aantrekkelijk werk moesten doen (17%) of minder betaald kregen dan collega’s voor hetzelfde werk (17%). Deze ongelijkheid is lastig in te halen en kan lang doorwerken in iemands loopbaan en carrière.

Vooral discriminatie door collega’s

Op de vraag door wie er discriminerende opmerkingen werden gemaakt of door wie iemand werd buitengesloten of genegeerd, noemde 63% collega’s en 46% de leidinggevende. Het is dan ook niet verwonderlijk dat werknemers minder tevreden zijn over de arbeidsomstandigheden en het werk als ze gevoelens van discriminatie ervaren. Ook neemt het werkplezier af. De werkgever wordt door de Arbowet verplicht om het risico van PSA aan te pakken. Recente voorbeelden van ongewenst gedrag bij de publieke omroep, de Tweede Kamer en universiteiten laten zien hoe lastig dit is. Het begint met het creëren van een open bedrijfscultuur waarin werknemers zich veilig voelen om elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag en dit te melden.