Is er verschil tussen de begrippen gevaar en risico?

Arboverantwoordelijken moeten ervoor zorgen dat werknemers bij het uitvoeren van hun werkzaamheden en op hun werk geen gevaar lopen. Of geen risico lopen? Wat is eigenlijk het verschil?

Gevaren en risico’s zijn termen die veel voorkomen als het gaat over het bereiken van gezonde en veilige arbeidsomstandigheden en de preventie van arbeidsongevallen (infographic). Vaak worden ze door elkaar gebruikt, terwijl er wel een verschil is. Wat is eigenlijk de betekenis van beide termen?

• Een gevaar is een constante;
• Een risico is de kans dat een gevaar zich openbaart maal het effect.

Op een werkplek kunnen dus gevaren zijn, maar het zijn de omstandigheden die bepalen of deze tot risicovolle situaties leiden. Gevaar is er altijd, en dit kan de werkgever niet wegnemen. Risico’s kunnen echter wél worden weggenomen of worden verkleind. Een chemische stof is gevaarlijk, ook als deze in een afgesloten vat zit. Op het moment dat een werknemer ermee moet werken, ontstaat er risico. Er is kans dat de werknemer gezondheidsschade oploopt door blootstelling aan de stof.

Kans op ongewenste gebeurtenis inschatten

Werkgevers zijn volgens de Arbowet verplicht de risico’s die werknemers bij hun werk lopen in kaart te brengen. Dat moet in de risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E). In het bijbehorende plan van aanpak staan de maatregelen die de risico’s moeten wegnemen of beperken. Als niet helemaal duidelijk is wat de risico’s zijn, is het handig om de volgende vragen te stellen:

• Is er een kans op een ongewenste gebeurtenis?
• Zijn er negatieve gevolgen als het misgaat?

Risico’s kunnen kleiner of groter zijn. In het plan van aanpak bij de RI&E (tool) wordt vaak een prioritering aangebracht. Een voorbeeld is een kerncentrale. De kans dat een kerncentrale met een melt-down te maken krijgt, is klein (dankzij alle veiligheidsmaatregelen die genomen worden) maar het effect is gigantisch, dus wordt een kerncentrale gezien als een groot of hoog risico.