Uitleg bij aanpak excessief lenen herhaling van zetten

Het kabinet heeft antwoord gegeven op de vragen die de Eerste Kamer heeft bij het wetsvoorstel dat ‘excessieve’ leningen moet aanpakken. Een cijfermatige onderbouwing van de grens van € 700.000 komt er echter niet. En ook herhaalt het kabinet dat er genoeg tijd is geweest voor terugdringen van schulden.

Het wetsvoorstel merkt schulden van een directeur-grootaandeelhouder (dga) of andere houder van een aanmerkelijk belang boven een bepaalde grens aan als excessief. Die grens komt op € 700.000 te liggen. Het deel boven deze grens is belast als inkomen in box 2 van de inkomstenbelasting. Schulden voor een eigen woning tellen niet mee (infographic).

Senaat behandelt wet samen met Belastingplan 2023

De Tweede Kamer heeft inmiddels groen licht gegeven voor het wetsvoorstel, en dus is nu de Eerste Kamer aan zet. De Senaat is van plan om het voorstel medio december verder plenair te behandelen, samen met het Belastingplan 2023.
Eerder hebben verschillende fracties in de Eerste Kamer al vragen gesteld die de kern van het voorstel raken. Zoals: wat is de onderbouwing van de grens van € 700.000? Staatssecretaris Van Rij van Financiën heeft de vragen inmiddels beantwoord (pdf), maar erg veel vernieuwende inzichten levert dat niet op. Van Rij legt nogmaals uit dat het wetsvoorstel vooral dient om belastinguitstel tegen te gaan. De maatregel voorkomt naar verwachting per jaar € 8 miljoen aan belastingafstel, zo schat het kabinet in.

Kabinet ‘niet voornemens’ om grens te verlagen

Het verhogen van de grens van € 500.000 naar € 700.000 maakt het voorstel minder effectief, maar dit is een politiek compromis geweest. Een cijfermatige onderbouwing van de nieuwe grens, bijvoorbeeld gekoppeld aan het leengedrag van dga’s, is er dan ook niet.
CDA en VVD in de Eerste Kamer hebben de vraag gesteld of een fictieve grens op basis van een politiek compromis wel houdbaar is. Maar op die vraag gaat Van Rij niet in. Hij meldt slechts dat het kabinet ‘niet voornemens’ is om de grens aan te passen.
Volgens de laatst bekende cijfers raakt de maatregel nu 2,2% van de huishoudens met een aanmerkelijk belang. Het kabinet vindt dat deze grens ‘een goed signaal’ is om al te hoge leningen te ontmoedigen. Een hogere grens zou te weinig zoden aan de dijk zetten en ‘een (veel) lagere grens of een algeheel verbod op (excessief) lenen’ gaat het kabinet te ver.

‘Genoeg tijd’ om schuld bij bv terug te dringen

Ook is de vraag gesteld of het wel realistisch is om te stellen dat dga’s genoeg tijd hebben gehad om schulden terug te dringen. Door de coronacrisis hadden ondernemers namelijk lang niet altijd ruimte om af te lossen. Maar ook hierbij is het antwoord van Van Rij niet anders dan in eerdere vragenrondes. Het voorstel is in september 2018 aangekondigd, en de Belastingdienst peilt eind 2023 voor het eerst de hoogte van de schuld. Dat is volgens het kabinet voldoende tijd. Het kabinet verwacht dat een groot deel van de dga’s de schuld ook daadwerkelijk onder de € 700.000 zal brengen. En dat de maatregel ook vooral preventief zal werken om de schulden niet te ver op te laten lopen.