Evaluatie: LKV’s zijn zinvol, maar verbetering is nodig

Onlangs verscheen de evaluatie over de doeltreffendheid en doelmatigheid van de loonkostenvoordelen (LKV’s). De ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) en van Armoedebeleid Participatie en Pensioenen stuurden het rapport met hun reactie naar de Tweede Kamer.

Met de invoering van de Wet tegemoetkomingen loondomein (WTL) vervingen LKV’s in 2018 het oude stelsel van premiekortingen. Werkgevers kunnen sindsdien een LKV ontvangen voor vier groepen werknemers: uitkeringsgerechtigden van 56 jaar en ouder, arbeidsgehandicapten, herplaatste arbeidsgehandicapten en werknemers uit de doelgroep van de banenafspraak en scholingsbelemmerden.
Onlangs vond een evaluatie plaats naar de doeltreffendheid en doelmatigheid van de LKV’s. Minister van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en minister Schouten van Armoedebeleid Participatie en Pensioenen boden de Tweede Kamer het evaluatierapport en hun schriftelijke reactie aan.

LKV’s zijn stimulans voor in dienst nemen van kwetsbare werknemers

Uit het onderzoek bleek dat de doeltreffendheid van de LKV’s verschillen. Zo heeft het LKV ouderen een positief, maar geen significant effect op de werkgelegenheid van de doelgroep. De schattingen van het LKV banenafspraak en het LKV arbeidsgehandicapten zijn minder duidelijk, omdat een goede controlegroep ontbreekt. De ministers wijzen er wel op dat de onderzoekers bij deze LKV’s dus niet konden vaststellen dat er géén significant effect is op de werkgelegenheid. Wel bleek dat bij alle LKV’s werknemers minimaal 10% langer in dienst blijven dan vergelijkbare werknemers waar een werkgever geen LKV voor krijgt. De ministers concluderen dan ook dat LKV’s werkgevers stimuleren om kwetsbare werknemers in dienst te nemen en te houden.
Verder bleek dat vergeleken met de premiekortingen het totale uitgekeerde bedrag aan werkgevers gehalveerd is sinds de invoering van de LKV’s. Toch leidt dit voor de LKV’s voor ouderen en arbeidsgehandicapten niet tot een lagere werkgelegenheid. Deze LKV’s lijken daarmee doelmatiger dan het oude stelsel van premiekortingen.

Veel werkgevers vragen LKV niet aan, ondanks recht daarop

Ook bleek dat bij 80% van de nieuwe dienstverbanden waar er een recht op LKV bestond, geen LKV werd aangevraagd. Dit komt doordat de werknemers vaak een tijdelijk dienstverband hebben en werkgevers het financiële voordeel niet vinden opwegen tegen de moeite van het aanvragen van een LKV. Maar ook zijn sommige werkgevers niet bekend met LKV’s of weten ze niet dat ze een LKV voor een bepaalde werknemer kunnen aanvragen. Verder vinden sommige werkgevers de regeling te complex.
De minister wil een verdiepend onderzoek starten en onder meer kijken hoe de communicatie verbeterd kan worden. Zij wil de Tweede Kamer hierover in de eerste helft van volgend jaar informeren. Wat betreft het verminderen van de complexiteit wijst de minister naar het voornemen om het LKV banenafspraak structureel te maken, waardoor de verplichte doelgroepverklaring komt te vervallen. Eerder werd op Prinsjesdag al bekend dat het kabinet per 2025 enkele wijzigingen wil aanbrengen in het systeem van de LKV’s.