Disculpatie bij onbehoorlijk financieel bestuur

Als bestuurders van een onderneming worden aangesproken op grond van onbehoorlijk bestuur en het gaat om een beleidsterrein dat tot de collectieve bestuurstaken wordt gerekend, zijn de bestuurders in principe hoofdelijk aansprakelijk. Het financiële beleid is zo’n ‘collegiaal gedeelde’ taak waaraan geen enkele bestuurder zich kan onttrekken.

Bij een meerhoofdig bestuur van een organisatie is het vaak zo dat één van de bestuurders goed is met financiën en de ander juist helemaal niet. Bestuurders vullen elkaar aan, dát is de reden dat er meer mensen in een bestuur zitten. Toch is iedereen aansprakelijk als de financial verzaakt. De redenering hierachter is dat iedere bestuurder verantwoordelijk is voor de algemene gang van zaken. Daar hoort bij dat elk bestuurslid waakzaam hoort te zijn op financieel gebied, ook als dat niet tot de expertise behoort. Soms kunnen medebestuurders dan een beroep doen op disculpatie (vrijwaring).

Disculpatie in sommige situaties mogelijk

Disculpatie is mogelijk als het gaat om een kwestie die onder de verantwoordelijkheid van een specifieke bestuurder valt. De medebestuurders moeten dan kunnen aantonen dat de fout niet aan hen te wijten is én dat zij niet nalatig zijn geweest in het treffen van maatregelen om de gevolgen van de fout af te wenden. De bestuurdersaansprakelijkheid krijgt dan een andere wending. Bestuurders doen er verstandig aan de vinger aan de pols te houden en zich te onthouden van besluiten waar ze niet achter staat. Met de volgende acties zijn latere discussie of aansprakelijkstelling te voorkomen:

• Beschrijf concreet voor welke thema’s, processen en verplichtingen (bijvoorbeeld de financiën) welke bestuurder verantwoordelijk is.
• Leg schriftelijk vast (bijvoorbeeld in notulen of e-mails) dat en door wie er is gewaarschuwd voor mogelijk negatieve gevolgen van besluiten of handelingen waarmee het bestuurderscollectief moest instemmen.
• Stel kritische vragen over de risico’s die de organisatie loopt, de financiële stand van zaken en grote verplichtingen die worden aangegaan: stel ten minste vragen, controleer en corrigeer zo nodig.