Beleid voor alcohol-, drugs- en medicijngebruik op werk

Werknemers die alcohol, drugs of medicijnen gebruiken, lopen risico van gezondheidsschade, functioneren slechter en kunnen zichzelf en anderen in gevaar brengen. Met een goed ADM-beleid kunnen werkgevers deze risico’s beperken en de kans op ziekteverzuim en uitval verkleinen.

De combinatie alcohol, drugs of medicijngebruik en werk brengt verschillende risico’s met zich mee. Zo kan middelengebruik gezondheidsproblemen veroorzaken en heeft het een nadelige invloed op de productiviteit en prestaties. Bovendien stijgt de kans op ziekteverzuim en langdurige arbeidsongeschiktheid. Werknemers die onder invloed zijn en op het werk verschijnen, brengen niet alleen zichzelf maar ook hun omgeving in gevaar. Zeker als voor de functie een goed beoordelings- en reactievermogen vereist is. Denk aan werken met ingewikkelde machines, voertuigen en gevaarlijke stoffen. De Arbowet vereist dat werkgevers zorgen voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden. Een beleid voor alcohol-, drugs- en medicijngebruik (ADM-beleid) (artikel) kan helpen de risico’s van middelengebruik te voorkomen of te beperken en ziekteverzuim te verminderen.

ADM-beleid bevat regels en afspraken

Een ADM-beleid (tool) is onderdeel van het bredere arbobeleid in de organisatie. Uitgangspunt is een gezonde en veilige werkomgeving voor iedereen. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde bevat een goed ADM-beleid de volgende onderdelen:

• Regels voor en afspraken maken over het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen op het werk. Alle werknemers moeten hiervan op de hoogte zijn.
• Preventie en bewustwording van de risico’s van het gebruik van alcohol, drugs en medicijnen op het werk en van het onder invloed op het werk verschijnen. Het onderwerp moet op alle niveaus in de organisatie bespreekbaar gemaakt worden, van management (denk aan de voorbeeldfunctie) tot uitvoerende functies.
• Begeleiding van en zorg voor werknemers die te maken hebben met problematisch middelengebruik. Hiervoor kan de bedrijfsarts ingeschakeld worden. Verslaving wordt beschouwd als een ziekte. De werkgever moet zich dus inspannen voor re-integratie. 
• Handhaving en disciplinaire maatregelen als de regels en afspraken worden geschonden. Als er geen sancties worden verbonden aan overtreding, hebben regels weinig effect. Alle werknemers moeten kennis nemen van deze maatregelen.

Ook OR betrekken bij ADM-beleid

Naast de bedrijfsarts moet de werkgever ook de ondernemingsraad (OR) of personeelsvertegenwoordiging (PVT) betrekken bij het opstellen van het ADM-beleid. Zij hebben instemmingsrecht op het aanpassen, opstellen en invoeren van regelingen die gaan over de arbeidsomstandigheden en moeten dus akkoord gaan met de invoering van het ADM-beleid. De medezeggenschap kan ook helpen de draagkracht voor het ADM-beleid te vergroten door het met de achterban te bespreken. Als het beleid er eenmaal is, moet dit bekend gemaakt worden bij alle werknemers. Ook hierbij kunnen de OR en PVT een rol spelen.