Handboek RIVM bij de Monitor Leren van Ongevallen

Door ernstige arbeidsongevallen te registreren en te melden, kunnen werkgevers leren hoe ze deze in de toekomst kunnen voorkomen. Het RIVM verzamelt deze gegevens in de Monitor Leren van Ongevallen. Daarvoor is nu een gids verschenen waarmee de informatie geraadpleegd kan worden.

Als in een organisatie een arbeidsongeval plaatsvindt, is dat een teken dat het met de veiligheid op de werkvloer niet goed zit. Dit kan verschillende oorzaken hebben en die kunnen structureel zijn. Om te achterhalen welke factoren een rol spelen bij het ontstaan van arbeidsongevallen en om lering te trekken uit (bijna)-ongevallen, worden deze sinds 2003 geregistreerd en geanalyseerd. Sinds 1 januari 2020 gebruikt het RIVM hiervoor een nieuw systeem: de Monitor Leren van Ongevallen. Dit is een vragenlijst waarmee de inspecteurs van de Nederlandse Arbeidsinspectie ongevallen niet alleen kunnen registreren, maar ook kunnen onderzoeken welke factoren verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van het ongeval.

Gids voor gebruikers van de Monitor

De Monitor Leren van Ongevallen is ontwikkeld door het RIVM, de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) en het ministerie van SZW. De resultaten van de Monitor geven inzicht in de oorzaken van ernstige arbeidsongevallen. Met die informatie kunnen overheid en werkgevers maatregelen nemen voor het verbeteren van de arbeidsomstandigheden en de preventie van ongevallen op het werk. Het RIVM heeft een gids (pdf) gepubliceerd voor gebruikers van die gegevens uit de Monitor, zoals technici en onderzoekers. Die gids beschrijft de inhoud van de Monitor, de soorten ongevallen, een aantal specifieke variabelen, de achtergrond daarvan en welke antwoorden mogelijk zijn bij bepaalde vragen in de vragenlijst.

Lessen leren van bijna-ongevallen

Werkgevers zijn volgens de Arbowet in bepaalde omstandigheden verplicht om arbeidsongevallen te melden bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Arbeidsongevallen zijn meldingsplichtig (infographic) als:

• het slachtoffer blijvend letsel heeft opgelopen;
• het slachtoffer voor opname naar het ziekenhuis moet;
• er sprake is van een ongeval met dodelijke afloop.

Het is ook verstandig om bijna-ongevallen te registreren en te melden. Dat is niet verplicht, maar het mag wel. Van bijna-ongevallen is namelijk ook veel te leren. De oorzaken ervan zijn vaak hetzelfde als van ‘echte’ arbeidsongevallen. Ook gaat aan een ernstig arbeidsongeval vaak een reeks van bijna-ongevallen vooraf. Dit is dus een waarschuwing dat het tijd is voor maatregelen.