Beroepsziekten opsporen en melden helpt bij preventie

Elk jaar krijgen ongeveer 20.000 werknemers in Nederland te maken met een beroepsziekte. Zij lopen door hun werk gezondheidsschade op. Tijdige herkenning draagt bij aan het voorkomen van arbeidsongeschiktheid en aan betere preventie van beroepsziekten.

Het aantal werknemers dat jaarlijks een beroepsziekte krijgt is een schatting, want waarschijnlijk worden veel beroepsziekten niet officieel gemeld of ze worden niet als zodanig herkend. Dat verhindert goede preventie. Werkgevers kunnen helpen door alert te zijn en zelf aan de bel te trekken. In 2020 zijn 4.856 meldingen van beroepsziekten gedaan door bedrijfsartsen. Dat is dus slechts het topje van de ijsberg. Werknemers met een beroepsziekte worden ziek of arbeidsongeschikt door hun werk of door de arbeidsomstandigheden. Bedrijfsartsen zijn verplicht een beroepsziekte te melden bij het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten (NCvB).

Ziektelast slechte arbeidsomstandigheden

Zowel bedrijfsartsen als werkgevers en werknemers hebben nog geen goed en volledig beeld van beroepsziekten. Daardoor worden veel beroepsziekten niet als zodanig herkend en erkent. Dat heeft tot gevolg dat lang niet alle beroepsziekten worden gesignaleerd en gemeld. Volgens het RIVM zijn slechte arbeidsomstandigheden met 5% de belangrijkste oorzaak van de totale ziektelast in Nederland. Dat veel beroepsziekten onopgemerkt blijven komt doordat de gevolgen ervan vaak pas na het werkende leven duidelijk worden, als de werknemer al met pensioen is. Dan is het moeilijker om het verband tussen de ziekte en het werk aan te tonen.

Grotere rol werkgever bij preventie

Dat werknemers vaak pas klachten krijgen na de pensioenleeftijd betekent dat werkgevers niet met de (financiële) gevolgen van de beroepsziekte geconfronteerd worden. Daardoor ontbreekt de prikkel om te investeren in maatregelen om beroepsziekten te voorkomen en de mogelijkheid om te leren van eerdere gevallen. In de Arbowet staat dat de verplichting om beroepsziekten te melden (artikel), ligt bij ‘de persoon die belast is met de bijstand bij de begeleiding van werknemers die door ziekte niet in staat zijn hun arbeid te verrichten’. Dat is meestal de bedrijfsarts. Werkgevers kunnen hier wel een grotere rol in spelen. Door een goede registratie van onder meer blootstellingsniveaus en tijdig advies van de bedrijfsarts in te winnen. Dat bevordert een goede diagnose.