Veel signalen van misbruik van NOW en TOZO in 2020

Afgelopen jaar ontving UWV ruim 1.400 signalen van mogelijke overtreding van de regels van de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor behoud van werk (NOW). Het ging om signalen bij meer dan 1.100 werkgevers. Er was vooral sprake van manipulatie van cijfers. Ook bij de Tijdelijke overbruggingsregeling zelfstandig ondernemers (TOZO) waren er onrechtmatigheden.

Een werkgever die lijdt aan omzetverlies door de coronacrisis kan loonkosten gecompenseerd krijgen via de NOW. Kent UWV de subsidie toe, dan krijgt de werkgever eerst een voorschot van 80% van het subsidiebedrag. Voor vaststelling van het definitieve subsidiebedrag moet de werkgever na afloop opnieuw een aanvraag indienen bij UWV. De meeste signalen die UWV in 2020 ontving over mogelijke fraude door misbruik van de NOW betrof manipulatie van de omzet of van de loonsom. In totaal namen beide bijna 80% van alle signalen voor hun rekening. Daarnaast kreeg UWV bijvoorbeeld ook meldingen van identiteitsfraude. In 2020 is de subsidie in 11 gevallen stopgezet.

Mogelijke strafbare feiten

De Inspectie SZW ontving afgelopen jaar van verschillende partijen ruim 650 signalen van mogelijke strafbare feiten die te maken hadden met de coronamaatregelen van de rijksoverheid, zoals de NOW en de TOZO. In totaal zijn 24 strafrechtelijke onderzoeken gestart. Inmiddels heeft de Inspectie acht daarvan afgerond door het proces-verbaal naar het Openbaar Ministerie te versturen. Het is nu aan het Openbaar Ministerie om een besluit te nemen over eventuele strafrechtelijke vervolging.

Onrechtmatigheden in inkomen

Op dit moment er nog geen eenduidig beeld van misbruik van de TOZO. Gemeenten verrichten vooral controle achteraf. Uit de verrichtte controles tot dusverre blijkt dat verreweg de meeste onrechtmatigheden betrekking hebben op wijzigingen in het inkomen, gevolgd door situaties met de leefvorm/de BasisRegistratie Personen (BRP) en twijfel over bestaande bedrijfsactiviteiten vóór aanvang van de TOZO.
De TOZO zorgt ervoor dat zelfstandig ondernemers een uitkering kunnen krijgen in deze coronaperiode als zij voldoen aan de voorwaarden. Ondernemers die een beroep hebben gedaan op de TOZO vinden het bedrag terug in de vooringevulde aangifte.