Gelijke beloning voor gelijke arbeid in hele EU

Werkgevers moeten gelijke arbeid gelijkwaardig belonen. Dat stelt de Europese Commissie in een wetsvoorstel over beloningstransparantie. Een goede aanleiding voor de OR om kritisch te kijken naar het beloningssysteem en de behandeling van mannen en vrouwen in de eigen organisatie.

Afgelopen donderdag presenteerde de Europese Commissie (EC) een wetsvoorstel over beloningstransparantie (pdf). Meer openheid in de beloningsstructuur is volgens de EC een belangrijke voorwaarde om een gelijke beloning van mannen en vrouwen in de Europese Unie te bevorderen. Bovendien moeten werknemers middelen tot hun beschikking hebben om hun recht te halen als er sprake blijkt van een ongelijke behandeling van werknemers. In het voorstel staan ook diverse maatregelen die de ondernemingsraad (OR) kansen biedt om een gelijke behandeling van mannen en vrouwen te stimuleren.

Maatregelen om gelijke beloning tussen mannen en vrouwen te bevorderen

In het rapport stelt de EC verschillende maatregelen voor om enerzijds beloningstransparantie te bevorderen en anderzijds werknemers die slachtoffer zijn van beloningsdiscriminatie middelen te bieden om hun recht op te eisen. De belangrijkste maatregelen zijn:

• Organisaties moeten in sollicitatieprocedures informatie geven over het aanvangssalaris van de functie en mogen sollicitanten niet meer vragen naar de hoogte van eerdere beloningen.
• Organisaties met 250 werknemers of meer moeten rapporteren over beloningsverschillen tussen mannen en vrouwen.
• Bij een niet verklaarbaar verschil van 5% of meer moet de organisatie samen met een werknemersvertegenwoordiging, zoals de OR, een beloningsevaluatie uitvoeren.
• Werknemers krijgen recht op (geanonimiseerde) informatie over het gemiddelde beloningsniveau van de functie.
• Werknemers krijgen recht op compensatie als er sprake blijkt van beloningsdiscriminatie.
• De bewijslast komt bij de werkgever te liggen: hij moet voortaan aantonen dat er geen sprake is van beloningsdiscriminatie.
• De EU-lidstaten moeten bepalen welke sancties (boetes) er gaan gelden voor beloningsdiscriminatie.
• De werknemersvertegenwoordiging, zoals de OR, kan namens de werknemers optreden in juridische of administratieve procedures en collectieve gelijke beloning vorderen.

Het voorstel gaat nu ter goedkeuring naar het Europees Parlement en de Raad. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen, krijgen de EU-lidstaten twee jaar de tijd om de nieuwe EU-richtlijn in hun nationale wetgeving door te voeren. Na acht jaar gaat de EC de voorgestelde richtlijn evalueren.

OR moet discriminatie tegengaan en gelijke behandeling bevorderen

Voor de OR is dit wetsvoorstel een belangrijke ontwikkeling. Het is immers een speciale taak van de OR om te waken tegen discriminatie en een gelijke behandeling van mannen en vrouwen in de organisatie bevorderen (artikel 28, lid 3 van de Wet op de ondernemingsraden, WOR). De OR doet er goed aan om het beloningsbeleid in de organisatie onder de loep te nemen en te kijken hoe de raad een gelijke beloning van mannen en vrouwen kan stimuleren. De OR mag de bestuurder hierover ook ongevraagd adviseren (artikel 23, lid 3 WOR). Bovendien heeft de OR niet alleen instemmingsrecht als de bestuurder regelingen wil invoeren, wijzigen of intrekken die betrekking hebben op het belonings- en functiewaarderingssysteem (artikel 27, lid 1c WOR), maar ook bij regelingen die betrekking hebben op het aanstellings-, ontslag- en bevorderingsbeleid in de organisatie (artikel 27, lid 1e WOR).
Grotere organisaties moeten sinds 1 januari 2019 al met de OR in gesprek over de beloningsverhoudingen in de organisatie (artikel 31d WOR). Dit wetsvoorstel van de EC is voor de OR een goed steuntje in de rug.