Handleiding voor intern onderzoek bij een misstand
Als een werknemer melding maakt van een vermoedelijke misstand, moet de organisatie de melding onderzoeken. Het Huis voor Klokkenluiders presenteerde onlangs een praktische handleiding voor het intern onderzoek bij de melding van een vermeende misstand. De brochure biedt handvatten om de klokkenluidersregeling uit te voeren.
De publicatie Integriteit in de praktijk - intern onderzoek (pdf) van het Huis voor Klokkenluiders wijst organisaties stap voor stap de weg. Organisaties moeten de melding van een vermeende misstand altijd in behandeling nemen. Er volgt dan een intern onderzoek, waaruit moet blijken of de beweringen van de klokkenluider kloppen of dat hij mogelijk onjuiste informatie naar buiten heeft gebracht.
Praktische handleiding voor instellen van intern onderzoek
Het instellen van zo’n intern onderzoek is voor veel organisaties een grote uitdaging. Het is immers geen dagelijks werk. Bovendien moet het onderzoek nauwkeurig verlopen. De brochure van Het Huis voor Klokkenluiders beschrijft de opzet van zo’n intern onderzoek en de verschillende onderdelen daarvan, zoals wie gaat het onderzoek uitvoeren, welke stappen moet hij doorlopen, welke mensen moet hij spreken, hoe stelt hij bewijsmateriaal veilig en wat moet er met de onderzoeksresultaten gebeuren?
Negatieve gevolgen voor organisatie en klokkenluider
Als een misstand aan het licht komt, heeft dit vaak vergaande gevolgen voor zowel de organisatie als de klokkenluider in kwestie. De organisatie kan in een kwaad daglicht komen te staan en veel klokkenluiders ondervinden nadeel van hun melding, van pesterijen tot dreigend ontslag. Om klokkenluiders te beschermen, moeten organisaties met minimaal 50 werknemers en gemeenten met minimaal 10.000 inwoners een interne meldprocedure, de Klokkenluidersregeling (tool), hebben. In april 2019 stemde het Europees Parlement in met een Europese richtlijn voor klokkenluiders, die zo’n klokkenluidersregeling verplichtstelt. De ondernemingsraad (OR) heeft instemmingsrecht bij de klokkenluidersregeling (artikel 27, lid 1m van de Wet op de ondernemingsraden (WOR)). Deze brochure kan de OR helpen bij het opstellen en verbeteren van de klokkenluidersregeling en de uitvoering daarvan in de organisatie.
Werkgever moet zorgen voor veilige bedrijfscultuur
Klokkenluiders stellen werkgerelateerde misstanden aan de kaak die een maatschappelijk belang hebben. Denk aan fraude, belangenverstrengeling en mismanagement. Kerngedachte is dat werknemers die misstanden constateren, dit vrijuit moeten kunnen melden. Daarom moeten werkgevers zorgen voor een veilige bedrijfscultuur, waarbij de integriteitsvoorzieningen en meldprocedures voldoen aan de Wet Huis voor Klokkenluiders (WHvK). Het aanstellen van een vertrouwenspersoon integriteit (VPI) is hierbij een belangrijke stap. Dit is volgens de WHvK sinds 1 juli 2016 verplicht bij organisaties vanaf 50 werknemers. Is de OR van mening dat de integriteitsvoorzieningen in de organisatie niet (volledig) voldoen aan de WHvK, dan kan de OR zijn initiatiefrecht (artikel 23, lid 3 WOR) gebruiken om bij de bestuurder een verbetervoorstel in te dienen.