OR staat zeker niet buitenspel tijdens coronacrisis!

Veel werkgevers moeten ingrijpende beslissingen nemen vanwege de coronacrisis. De vraag is welke rol de ondernemingsraad (OR) hierin speelt. Is het instemmingsrecht van toepassing, moet een bestuurder de OR om advies vragen of staat de OR buitenspel?

De coronacrisis zorgt ervoor dat veel organisaties tijdelijk zijn gesloten of minder werk hebben. Veel werkgevers hebben daarom al werktijdverkorting (WTV) aangevraagd of gaan nu gebruikmaken van de Noodmaatregel overbrugging voor werkbehoud (NOW). Deze regeling maakt deel uit van het noodpakket aan maatregelen dat het kabinet heeft aangekondigd om de gevolgen van de coronacrisis voor organisaties en werknemers zo veel mogelijk te beperken.

OR en werktijdverkorting of NOW

Of het adviesrecht van de OR (artikel 25, lid 1 c en d van de Wet op de ondernemingsraden (WOR)) van toepassing is op de aanvraag voor de WTV of de NOW, is geen makkelijk te beantwoorden vraag. Bij de WTV ging het om het beëindigen van de werkzaamheden van de onderneming of van een belangrijk onderdeel daarvan of een belangrijke inkrimping of andere wijziging van de werkzaamheden, bijvoorbeeld omdat er tijdelijk minder werk was. Daarop is het van adviesrecht van toepassing. De NOW heeft echter als doel het omzetverlies als gevolg van de coronacrisis te beperken. De werknemers blijven in dienst en vaak ook (zo veel mogelijk) aan het werk. Het adviesrecht is daarom niet van toepassing op de aanvraag van de NOW. 

OR en wijziging werktijden of taken werknemers

Voor eventuele aanpassingen van de werktijden of het wijzigen van de taken van werknemers, geldt het instemmingsrecht (artikel 27 WOR) en het adviesrecht van de OR (artikel 25, lid 1d WOR). Dat kan in de huidige situatie tot discussies leiden omdat het gaat om tijdelijke maatregelen. Omdat 'tijdelijk' echter nergens gedefinieerd is en het ook niet duidelijk is hoe lang de coronacrisis duurt, is de tijdelijkheid of de duurzaamheid van de regelingen niet het doorslaggevende criterium om te bepalen of de bevoegdheid van toepassing is. Als het gaat om ingrijpende wijzigingen die op alle of op een groep werknemers van toepassing is, geldt het adviesrecht en het instemmingsrecht.  

Bestuurder en OR moeten schade proberen te beperken

Bestuurder en OR kunnen discussies over de vraag of het instemmingsrecht of het adviesrecht van toepassing is beter vermijden. Zowel de bestuurder als de OR en de achterban staan voor de uitdaging om de ingrijpende gevolgen die de uitbraak van het coronavirus COVID-19 heeft op de organisatie tot een minimum te beperken. Zo is er waarschijnlijk al sprake van omzetverlies en gaat mogelijk ook het ziekteverzuim flink stijgen.
De OR kan goed met de bestuurder meedenken over mogelijkheden om de schade te beperken en hoe de bestuurder daarvoor ook draagvlak kan creëren bij de achterban. Bovendien kan de OR gebruikmaken van het initiatiefrecht (artikel 23, lid 3 WOR) om ongevraagd advies te geven. De OR staat dus zeker niet buitenspel! Bovendien geldt voor eventuele voorgenomen besluiten die wél structureel zijn, dat de bevoegdheden van de OR gelden zoals ze altijd al doen. Zo kan het zijn dat de coronacrisis de bestuurder dwingt om diensten of producten die toch al niet zo succesvol (meer) zijn, nu te staken.