Accountant moet meer aandacht geven aan fraude
Accountants besteden de afgelopen jaren steeds meer tijd en aandacht aan frauderisico’s en aanwijzingen voor fraude. Die aandacht bij bijvoorbeeld jaarrekeningcontroles wordt steeds explicieter. Uitkomsten van twee onderzoeken door de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants (NBA) laten zien dat er nog wel aanscherping nodig is.
De NBA-werkgroep Fraude verrichtte twee onderzoeken naar de aandacht van de accountant voor fraude als hij jaarrekeningen controleert. In de eerste helft van 2019 hield de werkgroep een enquête onder 316 individuele openbare accountants van wie een kwart controles uitvoert voor organisaties van openbaar belang (oob's) en ruim de helft acteert bij overige wettelijke controles. Ook onderzocht de werkgroep bij alle accountantsorganisaties de manier waarop het Fraudeprotocol wordt toegepast.
Fraudeprotocol wordt door accountants gevolgd
Het Fraudeprotocol is in december 2018 gepubliceerd door de Stuurgroep Publiek Belang. Daarin wordt op basis van de huidige wet- en regelgeving aangegeven wat de rol van de accountant is ten aanzien van fraude. Dit protocol volgen de kantoren bijvoorbeeld bij het aannemen van een controleopdracht (tool): ze onderzoeken hoe integer de klant is (83%) of ze brengen frauderisico’s in kaart (81%). Een moeilijk onderdeel uit het protocol is het verrassingselement: het variëren met het programma is vooral bij kleinere kantoren een knelpunt. Meer dan 50% van de kantoren handelt volgens het Fraudeprotocol zodra er zich een fraudesituatie voordoet. 90% meldt direct een ongebruikelijke transacties bij de Financial Intelligence Unit-Nederland (FIU-NL). Voor meldingen bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) ligt de drempel hoger.
Informatie over fraude moet bekendgemaakt worden
Volgens het Fraudeprotocol moeten accountants fraudesituaties rapporteren. Dat kan bijvoorbeeld in een uitgebreide controleverklaring of in een bestuursverslag. 34% van de ondervraagden vindt de controleverklaring niet de plek om fraude te melden, 32% vindt dat wel. Een klein kwart van de ondervraagde accountants gaf aan vaak te wijzen op de mogelijkheid om fraude aan het licht te brengen via het bestuursverslag.
Focus op fraude moet sterker
De NBA-werkgroep fraude vindt dat er nog meer aandacht moet komen voor het onderwerp. Zo staat sterkere samenwerking met de Belastingdienst en de FIOD op de agenda, wordt onderzocht of data-analyse mogelijkheden biedt om fraude op te sporen en moet er meer aandacht komen voor fraude tijdens opleidingen. Om hier meer handen en voeten aan te geven moet in 2020 een expertisecentrum voor accountants in de steigers staan, vindt de werkgroep.